6.2 Ontwerpgrepen - Universiteit Twente

Maar ook dit principe was al eerder toegepast, zoals te zien is bij de beroemde
bank-in-de-vorm-van-een-mond van Salvador Dalí en Edward
James [Figuur 6.42]. Deze bank was gemaakt naar aanleiding van een
schilderij van Dalí, dat op zijn beurt weer geïnspireerd was op de filmster
Mae West (Fanés et al. 2005: pp.117-118) [Figuur 6.41].
Robert Venturi en Denise Scott-Brown (1977) bepleitten deze ‘inspiratie
uit populaire context’ in Learning from Las Vegas en noemden het
‘vernacular’ design, wat vrij vertaald kan worden als ‘inheems’ ontwerp.
Charles Jencks (1984) stelde later zelfs de meest letterlijke vorm van
symboliek als voorbeeld [Figuur 6.45]. In het Tea & Coffee Piazza94 project van Alessi maakte Jencks overigens later zelf een servies van
kitscherige Dorische zuiltjes [Figuur 6.43 en 6.44].
6.2 Ontwerpgrepen
94 ) Zie hoofdstuk 3.1, hieraan
voorafgaande.
95 ) Zie ook hoofdstuk 3.1, hieraan
voorafgaande.
Deze ontwerpgreep, ontwerpen op basis van iconen uit de populaire
cultuur is interessant omdat het in feite een soort omkering is van
het principe van ‘dalende cultuurgoederen’. Dit is het uit de designgeschiedenis
bekende fenomeen dat nieuwe cultuurgoederen eerst tot
de elite zijn voorbehouden, maar later steeds breder doordringen in de
maatschappij en daarbij als het ware ‘afdalen’ tot de ‘gewone man’. Dit
wordt ook beschreven in het al eerder genoemde Theory of the Leisure
Class van Thorstein Veblen (1899; heruitgave 1994) 95 . Hierin zet Veblen
uiteen dat de priveleges van de rijken steeds door de lagere klassen gekopieerd,
nagestreefd en uiteindelijk ingelijfd zullen worden, waarna de
elite op zoek moet naar nieuwe manieren om zich te onderscheiden. In
de tijd van Veblen lieten de rijken personeel voor zich werken, zodat ze
zichzelf konden overgeven aan verpozende activiteiten als de jacht en
het paardenrennen, vandaar de term ‘Leisure Class’. De overtreffende
trap hiervan was het verzamelen van personen die zelfs niet voor je
werkten: ‘profiteurs’ die louter dienden als entourage.
209