6.2 Ontwerpgrepen - Universiteit Twente

De anti-abstracte vormlust van Jurgen Bey en Stanley Tigerman is niet
per definitie hetzelfde als decoreren, de figuratieve vormen zijn namelijk
wel degelijk onderdeel van de ‘constructie’ van het object. De resulterende
rijke vormtaal ontstaat zo vanuit de functie van het product.
Robert Venturi stelde tenslotte naar aanleiding van zijn pleidooi voor
‘vernacular design’: ‘It is now time to revaluate the once-horrifying
statement of John Ruskin109 that architecture is the decoration of construction,
but we should append the warning of Pugin110 : It is all right
6.2 Ontwerpgrepen
109 ) John Ruskin (1819-1900) Engels
kunstcriticus en sociaal essayist,
invloedrijk als schrijver van verhandelingen
over kunst en architectuur
in het Victoriaanse tijdperk.
110 ) Augustus Welby Northmore
Pugin (1812–1852) Engels designtheoreticus
en architect van Neogothische
kerkgebouwen.
to decorate construction but never construct decoration.’ (Venturi et al.
1977: pp.162-163). Naar aanleiding van de voorbeelden uit de geschiedenis
van het tegendraads ontwerp zouden we tegenwoordig kunnen
zeggen dat decoratie niet verboden is, als het maar een functie heeft in
het geheel van het product.
In de tegendraadse ontwerpen uit de jaren tachtig was dit samenvallen
van decoratie en functie meestal nog niet het geval [Figuur 6.66]. In
hoofdstuk vier hebben we echter gezien dat dit bij de conceptueel ontwerpers
steeds gebruikelijker is geworden. Bij de ontwerpen van Marcel
Wanders en Gijs Bakker bijvoorbeeld, is het decoratieve patroon echt
onderdeel van de functievervulling [Figuur 6.67; 6.68; 6.69].
Designcritica Denise Gonzales Crisp heeft zelfs een term uitgevonden
voor deze benadering, waarbij de decoratie of de zogezegde vormcomplexiteit
met het functioneren van het object verbonden is: ‘Decorationeel’
(Gonzales Crisp 2009: pp.35-38). Een ander voorbeeld dat dit goed
illustreert is de ‘Heatwave’ radiator van Joris Laarman [Figuur 6.70]. Bij
dit ontwerp is de vormenrijkdom in zekere zin zelfs superieur aan de
zogenaamd functioneel ontworpen modernistische design-radiatoren
met strakke buizen, aangezien voor een goede warmteafgifte een groot
oppervlak nodig is, hetgeen bij de weelderige Rococo-vormen op een
vanzelfsprekende manier ontstaat.
221