6.2 Ontwerpgrepen - Universiteit Twente

Belangrijk in dit verband is dat het modernisme na het beroemde manifest
Ornament und Verbrechen106 van Adolf Loos niet alleen de decoratie
in de ban deed, maar in het algemeen naar een ascetische vormtaal
streefde, versterkt door het principe van Ockham’s razor; alles wat niet
strikt noodzakelijk is, dient op die grond alleen geëlimineerd te worden.
Aldus ‘verbood’ het modernisme ook een rijke vormentaal die intrinsiek
een onderdeel van het object zou kunnen zijn. Het resultaat was op
den duur een visuele beperktheid die je voor doods of saai zou kunnen
6.2 Ontwerpgrepen
106 ) Zie ook paragraaf 1.4.1, hieraan
voorafgaande.
107 ) Kieft vergelijkt hier ontwerpen
wederom met taal, wat aansluit bij
het communicatieve aspect van objecten,
dat in het postmodernisme
zo belangrijk werd.
verslijten. Robert Venturi’s parafrase ‘less is a bore’ (Venturi 1977: p.17)
is bekend, maar Ghislaine Kieft verwoordt het subtieler in haar essay
Modernisme en Post-Modernisme uit 1984: ‘Op zich is er natuurlijk weinig
bezwaar tegen zo’n moedwillige beperking van vormentaal. Maar
het is als een gesprek met weinig woorden en één onderwerp: je bent zo
uitgepraat 107 .’ (Joris et al. 1984: p.19).
In de uitbundige ontwerpen van Memphis en Alchymia werd deze beperking
van de vormtaal veelvuldig op de hak genomen. Bij de barkruk
van Javier Mariscal wordt het principe van Ockham’s Razor nadrukkelijk
omzeild door drie verschillende poten aan te brengen [Figuur 6.54].
Michael Graves en Matteo Thun grepen daarbij terug op de vormenrijkdom
van vóór het functionalisme [Figuur 6.55 en 6.56].
217