Bevorderen van disseminatie van innovaties in het ... - Cinop
Bevorderen van disseminatie van innovaties in het ... - Cinop
Bevorderen van disseminatie van innovaties in het ... - Cinop
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Lerende organisatie<br />
Senge (1990) kan met zijn werk tot de systeemtheorieën gerekend<br />
worden. Hij benadrukt dat een voorwaarde voor de ontwikkel<strong>in</strong>g <strong>van</strong><br />
<strong>in</strong>novatieve lerende organisaties is, dat de <strong>in</strong>dividuen <strong>in</strong> de organisatie<br />
<strong>in</strong> staat zijn tot systemic th<strong>in</strong>k<strong>in</strong>g. Senge onderscheidt vijf dimensies<br />
<strong>van</strong> leren die geïntegreerd moeten zijn om een lerende organisatie te<br />
realiseren. De eerste dimensie betreft <strong>het</strong> leren <strong>van</strong> personen. Dat is<br />
een voorwaarde voor <strong>in</strong>novatieve lerende organisaties, echter geen<br />
garantie. De tweede zijn mental models. Daarmee doelt hij op ideeën,<br />
generalisaties, beelden die mensen hebben die bepalen hoe de wereld<br />
door hen begrepen wordt en hoe ze handelen. Daarvoor moeten de<br />
beelden die mensen hebben expliciet gemaakt worden en er moet over<br />
gediscussieerd worden. Conversaties waar<strong>in</strong> een balans bestaat tussen<br />
onderzoeken wat de beelden zijn en ze ter discussie stellen, noemt hij<br />
noodzakelijk en betitelt hij als leerzame conversaties. De derde dimensie<br />
is shared vision. Dat zijn gedeelde en gemeenschappelijke ideeën over<br />
de toekomst. Dat is nodig voor commitment. Team learn<strong>in</strong>g is de vierde<br />
dimensie. Dit start met een dialoog en leidt tot gezamenlijk denken. Het<br />
wordt beschouwd als <strong>het</strong> proces <strong>van</strong> verbanden leggen en ontwikkelen<br />
<strong>van</strong> een team om de resultaten te realiseren die de leden <strong>van</strong> de groep<br />
daadwerkelijk willen. Daarvoor zijn shared visions alleen niet genoeg. Er<br />
moet samen geleerd worden. Deze vier dimensies zijn alle noodzakelijk<br />
en ze moeten geïntegreerd worden. Maar dat is niet voldoende. Een vijfde<br />
dimensie is <strong>van</strong> belang: namelijk systemic th<strong>in</strong>k<strong>in</strong>g. Het is <strong>het</strong> middel<br />
om de andere vier te <strong>in</strong>tegreren tot een coherent geheel <strong>van</strong> theorie en<br />
praktijk.<br />
Daarvoor raadt Senge aan system maps te ontwikkelen. Dat zijn<br />
diagrammen die de belangrijkste onderdelen <strong>van</strong> een systeem en hoe<br />
ze met elkaar zijn verbonden, weergeven. Het gaat er hier om begrip en<br />
<strong>in</strong>zicht te krijgen <strong>in</strong> hoe systemen werken. De organisatie als systeem<br />
bijvoorbeeld, maar ook de relaties tussen verschillende personen.<br />
Voor leid<strong>in</strong>ggevenden betekent dit dat ze ontwikkelaars moeten zijn<br />
<strong>van</strong> beleid, strategieën en systemen. Daarnaast is hun rol als stewards<br />
noodzakelijk: uitleggen wat de z<strong>in</strong> is <strong>van</strong> wat ze doen en wat er gebeurt<br />
expliciteren aan de hand <strong>van</strong> bijvoorbeeld verhalen. Ook moeten ze zich<br />
bewust zijn <strong>van</strong> hun rol als docent, waarbij ze dan niet ‘voorzeggen’, maar<br />
45