Bevorderen van disseminatie van innovaties in het ... - Cinop

institutionele cultuur en de interne situatiefactoren: bewerkings- en
informatietechnologie, omvang, ouderdom, ondernemingsstrategie en
institutionele taakstelling (Lammers, Mijs & Van Noort, 2000).
Tot de contingentietheorieën wordt bijvoorbeeld het werk van Mintzberg
(1979) gerekend. Mintzberg kijkt naar structuren van organisaties, vanuit
de focus op coördinatiemechanismen. Hij zegt dat een organisatie
die het meest geschikt is voor het bevorderen van innovaties, die met
het coördinatiemechanisme adhocracy is. Dat is een organisatievorm
waarbij de professionals een sterke positie hebben. In de adhocracy
staan op innovatie gerichte projecten centraal. Er bestaan bijna geen
constante en starre structuren. Ze worden veel meer steeds opnieuw aan
de veranderende eisen aangepast. In operatieve adhocracies worden
innovaties doorgevoerd voor afnemers (bijvoorbeeld in consultancy).
Operatieve en administratieve taken vallen hier vaak samen. Dat betekent
het volgende; specialisten voor bepaalde opdrachten voeren die uit en
nemen tevens (een deel van) de taken van het middenmanagement
voor hun rekening. In de administratieve adhocracy worden projecten
vooral voor interne doeleinden ontwikkeld. Hier bestaat een duidelijke
afgebakende operatieve kern, bijvoorbeeld in high-tech-ondernemingen.
De medewerkers in de projecten zijn ook sterk betrokken bij de
formulering van strategieën. Op basis van deze beschrijving zou de
administratieve adhocracy wellicht bij het onderwijs passen, maar niet bij
het bevorderen van disseminatie.
Deze en andere verdere uitwerkingen van de contingentietheorie gaan
ervan uit dat de omgeving en de organisatie moeten passen. In de
nieuwere opvattingen betekent dat echter niet meer per defi nitie dat
aan de omgeving aangepast moet worden, maar dat die omgeving ook
veranderbaar is. Het idee is dat de fi t tussen organisatie en omgeving
tegemoet komt aan onze behoefte naar orde (bijvoorbeeld Kieser, 2006b).
In de functionalistische traditie van Luhmann gaat het wel over de
mogelijkheden in een omgeving. Luhmann (2008) baseert zich op ideeën
van Parsons (zie Martens & Ortmann, 2006). Luhmann ziet contingentie
als omgeving niet als determinerend, maar juist als een kader dat in
staat stelt om keuzes te maken. Ze biedt mogelijkheden, maar bevat
51