Bevorderen van disseminatie van innovaties in het ... - Cinop

60
3.4 Kennisverspreiding en -ontwikkeling als uitgangspunt
In relatie tot de opbrengst voor disseminatie, levert een aantal theorieën
en modellen vooral wat op indien het object van disseminatie als
uitgangspunt genomen wordt: de kennis. Daarom is in deze paragraaf het
vertrekpunt niet de dimensie ‘niveau’ in de vorm van een persoon, een
groep of de organisatie, maar de kennis zelf.
Tot de micro-interactionistische benaderingen rekenen Gherardi en
Nicolini (2001) het werk van Brown en Duguid (2001). Ze stellen zich
de vraag waarom innovaties in ondernemingen verloren gaan en waarom
juist niet. Zij gebruiken het al eerder gemaakte onderscheid in sticky en
leaky knowledge. Sticky kennis is kennis die blijft kleven. Bij een persoon
bijvoorbeeld. Leaky kennis is kennis die uitlekt, naar bijvoorbeeld andere
afdelingen of naar een andere organisatie. Dat laatste kan in relatie tot
concurrentie gevaarlijk zijn. In relatie tot disseminatie is het van belang
dat sticky kennis leaky wordt.
Kennis wordt opgedaan in de praktijk. Het is daarmee afhankelijk van de
kenmerken van de praktijk. En eveneens afhankelijk van de kenmerken
van de praktijk wordt kennis al dan niet gedeeld. Voor kennisverspreiding
is het noodzakelijk dat netwerken ontstaan. Het idee is dat diverse
aspecten van impliciete kennis van de leden van de groep met elkaar
geconfronteerd worden. Dat kan in zulke netwerken, of groepen. Het is
dan wel een voorwaarde dat de leden elkaar begrijpen. Daarom moeten
ze dezelfde praktijk hebben. Dat betekent dat mensen soortgelijke
opdrachten of taken in hun werk hebben. Mensen met gelijke beroepen,
ook in andere organisaties, kunnen of moeten tot een dergelijk netwerk
behoren, anders begrijpen ze elkaar niet en kan sticky kennis niet leaky
worden. Interessant is dat organisaties alleen (of in ieder geval vooral)
mensen met andere praktijkervaring hebben omdat er arbeidsdeling
(nodig) is. Omgekeerd geredeneerd; als kennis uitlekt naar een praktijk
die gedeeld wordt (shared practice), dan kleeft het daar waar praktijk
niet gedeeld wordt. En dat betekent dat een volgende voorwaarde voor
kennisverspreiding het bestaan van vertrouwen in de groep is. Sticky
knowledge wat vooral (maar niet per se) impliciete kennis is, bevindt
zich op groepsniveau. En leaky knowledge, wat eerder gecodifi ceerde
expliciete kennis is, bevindt zich in de organisatie. Het verspreiden