Bevorderen van disseminatie van innovaties in het ... - Cinop

van systemen. Engeström spreekt van de structuur van het menselijk
handelen. De activiteitensystemen waarin dat plaatsvindt, dienen met
elkaar te communiceren om organisatieontwikkeling te bevorderen. Dat
betekent dat grenzen van het ene naar het andere systeem overschreden
moeten worden. Communicatie vindt plaats over objecten (zoals het
gedrag van leerlingen, of een bepaalde handeling, of een deel van een
innovatie) door subjecten van de verschillende systemen (een lid van de
ene groep met een lid van de andere). De verbinding tussen systemen
is de interpretatie van het object. Wat overgaat naar een ander systeem,
is de interpretatie van iets: gedrag, shared mental models, objecten
(concrete artefacten zoals een leerplan). Zo komen nieuwe inzichten en
informatie in een andere groep. De communicatie kan daarbij tevens
aanleiding zijn tot refl ectie over de bestaande regels in de groep waar de
innovatie al was en zodoende tot aanpassingen leiden in die groep (in
regels, in het object enzovoort). Zo vindt expansive learning plaats.
De aanname is dat dit georganiseerd kan worden met zogenaamde
boundary crossers. Een soort vertalers die de verbinding tussen de
verschillende systemen leggen. Mensen die in verschillende systemen
actief zijn, kunnen dat bijvoorbeeld doen. Boundary crossing kan
gestimuleerd worden door het verminderen van beperkingen door
zogenaamd groepsdenken. Bovendien is bevorderend voor boundary
crossing dat fragmentatie (in activiteiten, in opdrachten enzovoort)
tegengegaan wordt. Daarbij kunnen shared mental models, in de
vorm van gemeenschappelijke en gedeelde kennis en opvattingen het
overschrijden van kennis over grenzen bevorderen. Sociale interactie is
daarvoor noodzakelijk; mensen moeten met elkaar praten.
Afdelingen of scholen kunnen als aparte activiteitensystemen worden
beschouwd. In onderzoek naar boundary crossing zijn deze ideeën verder
uitgewerkt en in diverse settings empirisch onderzocht (bijvoorbeeld Star,
1989, in: Tuomi-Gröhn & Engeström, 2008; Ludvigson, Havnes & Lahn,
2008), ook specifi ek bij docenten in het beroepsonderwijs (Lambert,
2008). Kernpunt is dat er systemen zijn die met elkaar moeten
communiceren en dat het dan gaat om de interpretatie van het object.
Wenger (2000) komt vanuit een hele andere invalshoek (zie paragraaf
3.2) eveneens tot opvattingen over hoe grenzen overschreden kunnen
55