februari 2013 nummer 1

Afb. 2: Euphorbia obesa ssp. obesa, op zijn Zuid-
Afrikaans een vetmensie
gekweekt en de kweek is beslist niet
moeilijk. Eigenlijk onbegrijpelijk dat men
in 1935 nog dacht dat de soort nauwelijks
in leven te houden viel getuige het
volgende stukje uit de vragenrubriek in
het oktobernummer van ‘Succulenta’:
“Voor Euphorbia obesa is in ons land
de ,,juiste” cultuur nog niet uitgevonden.
Hoogstens kan men deze merkwaardigste
aller Euphorbia’s, die slechts in één
gedeelte van de Kaapkolonie en wel te
Kendrew in het district Graaff Reinet ten
N.W. van Port Elisabeth voorkomt, enkele
jaren in het leven houden. Ze lijden
in ons land een kwijnend bestaan: van
groeien is meestal geen sprake.”
Lange tijd was men er van overtuigd
dat de soort inderdaad alleen in de directe
nabijheid van Kendrew, ten zuiden
van de plaats Graaff-Reinet voorkomt.
Tegenwoordig zijn er steeds meer waarnemingen
van populaties ten noorden
en ten noordoosten van Graaff-Reinet.
Sensationeel was de ontdekking door
Robert Allen Dyer in 1939 van een populatie
van een soortgelijke plant op het
254
Afb. 3: Een zee-egelschaal
terrein van de boerderij Kruidfontein van
boer Stegman, 19 mijl ten westen van
Willowmore, aan de weg naar Rietbron.
Dit is op een afstand van meer dan 100
km ten zuidwesten van Kendrew en in
het tussenliggende gebied is nog nooit
een plant gevonden die op een E. obesa
lijkt. Deze plant is in 1941 door White,
Dyer en Sloane als een aparte soort,
E. symmetrica, beschreven (afb. 4). Het
belangrijkste verschil met E. obesa is,
naast de geografische scheiding natuurlijk,
dat de fertiele vegetatiepunten
(de plaatsen waarvandaan de bloeiwijzen
uit de plant ontspringen, ook wel
bloeiogen genoemd), anders van vorm
zijn. Bij E. obesa zijn het ronde puntjes
waar één bloeistengeltje (pedunkel)
uit ontspringt, maar bij E. symmetrica is
het langwerpig, een dwarsstreepje, en
dat biedt plaats aan meerdere (maximaal
5) bloemstengeltjes naast elkaar
(afb. 5). Overigens kunnen er bij de gewone
obesa ook meerdere bloeiwijzen
bij elkaar staan maar dan ontspringen zij
aan één vertakt bloemsteeltje. Daarnaast
houdt E. symmetrica veel langer de bolvorm
vast dan E. obesa. Op de lange
©Succulenta jaargang 92 (6) 2013