februari 2013 nummer 1

= ‘Histoire des plantes grasses’ de naam
Rochea falcata. Hij creëerde het geslacht
Rochea om daarin de crassula’s
met grote buisvormige bloemen onder
te brengen. De geslachtsnaam verwijst
naar de Zwitserse botanicus Daniel
de la Roche. Diens zoon François was
ook botanicus. Beiden stierven in 1813
in Parijs aan de tyfus (door de soldaten
van Napoleon meegebracht uit
Rusland). Om ze allebei te eren splitste
De Candolle het geslacht in 1828
op in een sectie Daniela en een sectie
Francisceana. In het genoemde
boekwerk van De Candolle, dat in afleveringen
tussen 1799 en 1837 verscheen,
vinden we ook een afbeelding
(van Pierre Joseph Redouté) van
Rochea falcata. Ik vind de gelijkenis
niet zo heel sterk. Veel mooier is de afbeelding
in Fragmenta botanica van
Nicolaus Josephi Freiherr von Jacquin,
ook in afleveringen verschenen in de jaren
1800 - 1809 (afb. 1). Hier heet de
plant Larochea falcata (geslachtsnaam
in 1805 gepubliceerd door de Zuid-
Afrikaanse mycoloog Christiaan Hendrik
Persoon maar ongeldig). Tegenwoordig
worden de rochea’s weer gewoon tot het
geslacht Crassula gerekend waarbij C.
falcata als een variëteit van C. perfoliata
beschouwd wordt. Perfoliata betekent
‘met doorgroeide bladeren’ en dat heeft
vanzelfsprekend betrekking op de stengelomvattende
bladvoeten die de indruk
wekken dat de stengel door de bladeren
heen groeit. Dit verschijnsel zien we nog
veel duidelijker bij C. perforata en aanverwante
soorten.
De tekst en de afbeelding uit
het Verkade-album waarmee dit
artikel begint geven een goed
beeld van C. falcata. De zinsnede
over de ‘bekleeding’ van de plant
met blaasvormige cellen die de
verdamping tegengaan is ontleend
aan het boek “Pflanzenleben” van
Afb. 1: Plaat uit Fragmenta botanica (1800 -1807)
van N.J. von Jacquin.
Afb. 2: Illustratie uit ‘Pflanzenleben’ van Kerner von
Maribaun.
Bij 1 een circa 600 keer vergrote dwarsdoorsnede
en bij 2 een circa 350 keer vergroot
bovenaanzicht. Rechts zijn de pantsercellen
weggelaten zodat de huidmondjes zichtbaar
worden
Kerner von Maribaun uit 1887. Hierin
vinden we een afbeelding met een
dwarsdoorsnede en een bovenaanzicht
van het bladoppervlak (afb. 2). Aan de
rechterkant zijn de betreffende cellen
weggelaten zodat de huidmondjes
zichtbaar worden. In de Nederlandse
bewerking “Het leven der planten” van
Dr. Vitus Bruinsma luidt de tekst (iets
ingekort) als volgt:
“De gewone opperhuidcellen zijn klein en
slechts weinig verdikt aan den buitenwand. De
cellen die het pantser samenstellen zijn daarentegen
buitengewoon sterk vergroot, reeds hun steelvormige
voet, die als een wig geschoven is tusschen
de gewone epidermiscellen, is betrekkelijk
groot; maar de blaasvormige opzwelling heeft afmetingen
die wel het 600-voud bedragen van de
maat der gewone opperhuidcellen. Alle blaasjes
sluiten dicht aaneen en hebben door den druk,
dien zij wederkeerig op elkander uitoefenen, bijna
den vorm van een kubus gekregen. Waar er desniettegenstaande
nog een opening zou overblijven,
gaan van de blazen uitwassen en uitstulpingen
naar links en rechts, die zoo in elkaar sluiten
©Succulenta jaargang 92 (1) 2013 5