februari 2013 nummer 1

Afb. 6: E. obesa ssp. symmetrica zaailingen 3 weken
na de zaaidatum
Afb. 7 E. obesa ssp. symmetrica zaailingen 11 weken
na de zaaidatum
Afb. 8: Een 14 jaar oude cristaat van E. obesa ssp. obesa
op eigen wortel
256
is. Ssp. symmetrica is misschien
iets kougevoeliger. Op de groeiplaats
wordt het niet zo koud als op
de groeiplaatsen van ssp. obesa.
In de loop der jaren is bij ssp.
obesa een hele reeks afwijkingen
gerapporteerd. Uiteraard zijn er al
lang cristaten bekend. Meestal worden
ze geënt aangeboden maar
dit is niet echt nodig. Een van mijn
zaailingen uit 1998 ging vanaf het
begin al over in de cristaatvorm.
Afb. 8 toont een deel van deze inmiddels
14-jarige plant, die nog
steeds op eigen wortel staat.
E. obesa vormt normaal geen
zijscheuten maar bij sommige
exemplaren worden vanuit de basis
scheuten gevormd. Daar is de
aanduiding ‘forma caespitosa’ voor
bedacht. Bizar van uiterlijk is de
‘forma prolifera’, waarbij vanuit ieder
groeipunt een nieuwe spruit
ontstaat. Het heeft veel weg van de
heksenbezemziekte die bij sommige
cactussen voorkomt.
Dan afwijkingen in de bloei. Onder
de niet zo correcte titel “Impotentie
bij Euphorbia obesa” meldt
J. Mieras in 1978 in Succulenta een
mannelijke plant waarvan de meeldraden
zich niet ontwikkelen en in
1979 wordt een vrouwelijk exemplaar
gemeld waarbij de stamper
niet tot wasdom komt.
Ook mannetjes die vrouwtje worden
en vrouwtjes die mannetje worden
komen voor. Daarnaast werd in
1983 in ‘Succulenta’ door P.H. den
Hartog melding gedaan van een
plant waarvan alle cyathia tweeslachtig
zijn. Dus zowel stamper
en meeldraden in één cyathium. In
mijn eigen verzameling heb ik zowel
bij ssp. obesa als bij ssp. symmetrica
geconstateerd dat er mannelijke
exemplaren zijn die geregeld
tweeslachtige cyathia produceren
en daar ook vruchten aan ontwikkelen
(afb. 9).
©Succulenta jaargang 92 (6) 2013