februari 2013 nummer 1

PARODIA HASELBERGII
DE ROODGELE BESCACTUS
Theo Heijnsdijk
Een fijne, prachtig bloeiende soort is de Roodgele-Bescactus
(Malacocarpus Haselbergii), welke in Brazilië voorkomt, en op de kruin
bloeit met een aantal pl.m. 3 cm groote, rood met geel gekleurde bloemen
en gele meeldraden. Ze groeit afzonderlijk in den vorm van 7 tot 8
cm dikke, heldergroene, ietwat gedrukte kogels, die 30 of meer, ietwat
bobbelige, ribben tellen, welke in eenigszins spiraalvormige lijnen verloopen.
In de kas, geënt op een Cereussoort, nemen de kogels grootere
afmeting aan. De areolen dragen pl. m. 20 naaldvormige, witte doorntjes
van 1 cm lengte; de 3 tot 5 middendoorns zijn bleekgeel.
Tot zover de tekst van A.J. van Laren in het Verkade album
“Cactussen” uit 1931. Zie de afbeelding.
Wat Van Laren niet vermeldt is dat
een afzonderlijke bloem wel 14 dagen
mooi blijft. Soms bloeit de plant
in de winter en dan kan de bloei
meer dan 2 maanden duren (volgens
A. Goossens in ‘Dodonaeus’). De
bloem heeft wel iets van een waterlelie
en de kleur kan alles van geeloranje
tot helrood zijn. In het begin
steken alleen de gele stempellobben
naar buiten (afb. 1). Dit kan een mechanisme
zijn om kruisbestuiving te
bevorderen. Mocht dat niet tot resultaat
leiden dan treedt plan B in werking.
De bloemblaadjes buigen meer
naar buiten en de meeldraden worden
bereikbaar voor insecten die en
passant wat stuifmeel op de stamper
van dezelfde bloem achterlaten
en zodoende de bestuiving bij deze
zelffertiele soort teweegbrengen. Er
wordt in ieder geval makkelijk zaad
gezet want in de literatuur wordt gemeld
dat even knijpen in de bloem
(Bommeljé) of even met de nagel tegen
de bloem tikken (Rubingh) voldoende
is.
P. haselbergii is rond 1884 door
Ferdinand Friedrich Adolf Haage,
van de bekende firma uit Erfurt, ingevoerd
uit Brazilië (Rio Grande do
Sul). Waarschijnlijk ging het om slechts
3 exemplaren. Haage noemde de plant
Echinocactus Haselbergii naar de arts en
cactusliefhebber Dr. Von Haselberg uit
Stralsund. Zo ongeveer alle bolcactussen
werden toen nog echinocactus genoemd.
De eerste beschrijving is van de
hand van Theodor Rümpler in het uit 1886
daterende deel 2 van het ‘Handbuch der
Cacteenkunde’ van Carl Friedrich Förster.
Vandaar dat we nog steeds de aanduiding
Afb. 1: Bij de bloemen steken in het begin alleen de
gele stempellobben naar buiten
©Succulenta jaargang 92 (2) 2013 51