februari 2013 nummer 1

uit van bedreigde soorten, de “IUCN red
list of threatened species”. Deze lijst kent
7 categorieën, van “least concern” (minste
bezorgdheid) tot “extinct” (uitgestorven).
P. aselliformis zit in “least concern”.
De motivatie is dat er afgezien van illegale
verzamelacties door ‘liefhebbers’ en
hier en daar vernietiging door wegenaanleg
weinig schade door menselijke
activiteiten is te verwachten. Bovendien
reproduceert de soort zich voldoende.
Dat liefhebbers de groeiplaatsen plunderen
is ook volkomen onnodig, want
P. aselliformis is helemaal geen moeilijk
te kweken soort. En de plant is ook absoluut
niet kougevoelig. Zaaien is natuurlijk
de leukste manier. Het zwarte,
niervormige zaad is tegenwoordig goed
verkrijgbaar en het kiemt goed. Van de
31 van mijn eigen planten gewonnen zaden
die ik in 2009 zaaide waren er binnen
een maand 28 ontkiemd (90% dus).
Het enige probleem is dat de plantjes
de eerste jaren erg langzaam groeien.
In die eerste jaren ontwikkelen ze zich
voornamelijk in de lengte zodat een liefhebber
zich bezorgd gaat afvragen of
zijn plantjes niet geëtioleerd zijn. Als ze
bij een dikte van 1 cm al een hoogte
van ongeveer 3 cm bereikt hebben stopt
de lengtegroei vrijwel en dan gaan ze in
de breedte groeien. De plantjes zijn in
de tussentijd vooral ondergronds bezig
geweest met het vormen van wortelknollen
die in dat stadium vaak groter zijn
dan het bovengrondse deel. Vanwege
de trage groei is het ook beslist af te raden
om de plantjes al in het eerste jaar
te verspenen. Daar kan best mee gewacht
worden tot ze twee jaar oud zijn.
Tenzij zo dicht gezaaid is dat de uitdijende
wortelknollen het zaaipotje beginnen
te vervormen. Het plantje van afb.
5 was 6 jaar oud toen ik de foto maakte.
Het had toen een diameter van precies
2 cm bij een hoogte van 3,5 cm. Bij
voorspoedige groei kunnen de planten,
die dan knotsvormig geworden zijn, na
een jaar of vier voor het eerst in bloei
komen. De bloemknoppen verschijnen
nabij de top en ze zijn omhuld door witte
wol (afb. 6). De bloemen zijn ongeveer
3 cm breed (afb. 7). Ze zijn zelfsteriel,
dus voor zaadwinning heb je twee
planten nodig. Als de zaden rijp zijn dan
schuiven de vruchtjes niet naar buiten
zoals bij bijvoorbeeld mammillaria’s gebruikelijk
is, maar ze blijven in het plantenlichaam
zitten. Cryptocarp wordt dat
wel genoemd (krypto = verborgen en
karpos = vrucht). Om de zaden te vinden
moet je na een jaar of 2 eerst de
leesbril opzetten en ergens halverwege
de inmiddels doorgegroeide plant net
boven de areolen gaan zoeken (afb. 8).
Met een puntige pincet kun je ze dan
uit de verdroogde zaadbesjes weg peuteren
(ongeveer 10 per besje). In tegenstelling
tot planten als Mammillaria theresae
en M. herrerae die ook cryptocarp
en daarnaast zeer weekvlezig zijn, hoef
je niet bang te zijn dat de plant hierdoor
beschadigd raakt en verloren gaat, want
het plantenlichaam is bijzonder hard.
Na verloop van jaren gaan de planten
ook uitstoelen en dan ontstaan fraaie
clustertjes. Afzonderlijke plantlichaampjes
kunnen uiteindelijk een hoogte van
10 cm bereiken bij een diameter van 5,5
cm.
In het geslacht Pelecyphora hebben
Afb. 5: Deze zaailing heeft een diameter van 2 cm
©Succulenta jaargang 92 (3) 2013 103