februari 2013 nummer 1

VETPLANTEN VAN DE KAROO
Knolvormende Crassula’s
Frans Noltee
Soorten met ondergrondse knollen vormen een interessante en afwijkende groep binnen het
grote geslacht Crassula. De drie soorten die hier besproken worden, horen thuis in de sectie
Petrogeton (“op/nabij rotsen voorkomend”), die 8 soorten plus 2 ondersoorten omvat.
Ook in andere secties van het geslacht
komen ondergrondse knollen voor, maar
hier zijn ze schijfvormig of bijna bolrond.
Ze bevatten zowel zetmeel als olie.
Bij soorten als C. capensis en C. saxifraga
worden de knollen gevormd op
de knopen van een wortelstok en bij de
meeste soorten kunnen de knollen zich
vertakken.
De planten hebben onverhoute stengels
die jaarlijks afsterven en (1-)2-3(-
4) paren dunne, onbehaarde bladeren
dragen.
Alle drie te bespreken soorten - C. nemorosa,
C. saxifraga en C. umbella -
komen voor van het Richtersveld in het
uiterste noordwesten van Zuid-Afrika tot
in de Oostkaap. Ze groeien alle drie op
beschutte rotshellingen onder overhangende
rotsen en in rotsspleten. Alleen C.
saxifraga groeit soms op iets meer open
plekken. Door hun specifieke voorkeur
komen ze op relatief weinig plaatsen
voor, maar dan wel soms in flinke
aantallen.
Het is aan te raden de knollen in de
cultuur niet te ver te laten uitdrogen en
ze onder de grond te houden. C. nemorosa
is op het noordelijk halfrond een
zomergroeier. C. saxifraga en umbella
rusten in de zomer, maar zelfs dan moeten
ze niet helemaal droog worden gehouden.
Zodra de groei begint in de
herfst moeten ze tamelijk veel water
krijgen.
C. nemorosa is wijdverspreid van het
Richtersveld tot in de Kleine Karoo en
Afb. 1: De bloemen van C. nemorosa zijn klein, maar de
moeite waard om van nabij te bekijken
de Oostkaap, groeiend op beschutte
rotshellingen, in beschaduwde kloven en
in rotsspleten. Waar de naam nemorosa
(“in bossen groeiend”) betrekking op
heeft is mij niet duidelijk, tenzij het meer
algemeen bedoeld is als “in schaduw
groeiend”. Beschreven in 1843 door
Ecklon en Zeyher.
De knolletjes zijn klein, meestal 3-6
mm in doorsnee, soms tot 10 mm. De
stengels variëren van rechtopstaand en
©Succulenta jaargang 92 (1) 2013 35