12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - ‹leri Kurs<br />
kanizman›n (antijen-antikor-kompleman komplekslerinin oluflmas›) lökositler d›fl›nda uygunsuz eritrosit <strong>ve</strong> trombosit<br />
transfüzyonlar› ile oluflan atefl geliflimini aç›klamak için de geçerli oldu¤u <strong>ileri</strong> sürülmektedir.<br />
Trombosit <strong>Transfüzyon</strong>lar›:<br />
- FNHTR gelifliminde en önemli mekanizman›n trombositlerin 5 günlük saklanma döneminde lökositlerden sal›nan<br />
IL-1, IL-6 <strong>ve</strong> TNF gibi pirojen sitokinler oldu¤u kabul edilmektedir. Bu mekanizmay› destekleyen birçok gözlem<br />
bulunmaktad›r:<br />
- Trombositlerin saklama süresinin artmas› ile torbada bulunan sitokinlerin çok yüksek düzeylere ç›kmas› bu sitokinlerin<br />
lökositler taraf›ndan sentezlendi¤ini göstermektedir,<br />
- Belirli bir süre sakland›ktan sonra hücresel k›s›mlar› ayr›larak sadece geride kalan plazman›n transfüze edildi¤i<br />
al›c›larda da bu reaksiyonlar geliflebilmektedir,<br />
- FNHTR geliflimi ile belirli süre saklanan trombosit konsantrelerindeki sitokin düzeyleri aras›nda kuv<strong>ve</strong>tli bir pozitif<br />
korelasyon bulunmaktad›r,<br />
- Trombosit transfüzyonlar›ndan sonra geliflen FNHTR yatak bafl› lökosit filtrasyonu yap›lmas› ile tam olarak önlenememektedir,<br />
- Trombositleri saklamaya bafllamadan önce lökositlerin uzaklaflt›r›lmas› ile saklama süresi sonunda torbada sitokin<br />
düzeylerinde art›fl izlenmemektedir.<br />
FNHTR oluflma s›kl›¤› rutin lökosit filtrasyon yap›lan yerlerde önemli ölçüde azalmaktad›r. Bu kliniklerde transfüzyon<br />
s›ras›nda atefl izlendi¤inde hafife al›nmamal› <strong>ve</strong> al›c›ya yaflam› tehdit eden transfüzyon reaksiyonlar› yönünden çok<br />
daha ciddi bir flekilde yaklafl›lmal›d›r.<br />
<strong>Transfüzyon</strong> s›ras›nda vücut ›s›s›n›n 1-1.5 ° C yükseldi¤i <strong>ve</strong> belirgin semptomlar›n olmad›¤› hafif-orta derecede atefl<br />
reaksiyonlar›n›n varl›¤›nda eritrosit transfüzyonu geçici olarak durdurulmal› <strong>ve</strong> özellikle hemolitik reaksiyonlar baflta<br />
olmak üzere gerekli araflt›rmalar en fazla bir saat içinde h›zla yap›lmal›d›r. Bu s›rada hastan›n rahatlamas› için aspirin<br />
<strong>ve</strong>ya parasetamol <strong>ve</strong>rilmelidir. Trombositopenik hastalarda aspirin yerine sadece parasetamol kullan›lmal›d›r. Hemolitik<br />
transfüzyon reaksiyonu d›fllan›rsa <strong>ve</strong> araflt›rma için bir saatlik süre afl›lmam›flsa hasta rahatlad›ktan sonra transfüzyona<br />
devam edilebilir. Trombosit transfüzyonlar› s›ras›nda izlenen hafif-orta derecedeki atefl reaksiyonlar›nda transfüzyon<br />
h›z›n›n yavafllat›lmas›, hastaya parasetamol <strong>ve</strong>rilerek rahatlamas›n›n sa¤lanmas› <strong>ve</strong> ard›ndan transfüzyonun tamamlanmas›<br />
genellikle yeterli olmaktad›r. Eritrosit ya da trombosit transfüzyonlar› s›ras›nda semptomlarla birlikte<br />
<strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya tek bafl›na vücut ›s›s›n›n 1.5°C’den daha fazla artt›¤› fliddetli reaksiyonlarda transfüzyona devam edilmemeli,<br />
al›c›lar bir yandan hemolitik reaksiyon aç›s›ndan incelenirken di¤er yandan bakteriyel kontaminasyon riski nedeni ile<br />
torbada gerekli kültür vb. araflt›rmalar da yap›lmal›d›r.<br />
Eritrosit transfüzyonlar› s›ras›nda FNHTR geçiren hastalara daha sonraki transfüzyonlar›nda lökositten fakir eritrosit<br />
süspansiyonu <strong>ve</strong>rilmesi önerilmektedir. Birçok geliflmifl ülke <strong>ve</strong> merkezde lökositten ar›nd›rma yöntemleri rutin olarak<br />
kullan›lmaya baflland›ktan sonra FNHTR s›kl›¤›n›n önemli ölçüde azald›¤› bilinmektedir. Lökositten ar›nd›rma ifllemi<br />
sadece FNHTR’n› önlemek amac› ile yap›lacaksa hedefin 5x108 hücreden az olacak flekilde tutulmas› yeterlidir. Bu durum<br />
lökosit filtreleri arac›l›¤› ile sa¤lanabilece¤i gibi çok daha ekonomik bir flekilde bileflen haz›rlanmas› s›ras›nda<br />
buffy-coat uzaklaflt›r›lmas› yoluyla da yap›labilir. Benzer flekilde buffy-coat uzaklaflt›r›larak haz›rlanan havuzlanm›fl<br />
trombosit konsantrelerinin rutin olarak kullan›ld›¤› yerlerde FNHTR s›kl›¤›n›n %3-5 düzeyine düfltü¤ü, e¤er depolama<br />
öncesi lökosit filtrasyonu yap›l›yorsa bu oran›n %1’den az oldu¤u bilinmektedir.<br />
Ürtiker <strong>ve</strong> Anaflaktik Reaksiyonlar<br />
<strong>Kan</strong> bileflenlerinin transfüzyonu sonras›nda farkl› fliddette allerjik reaksiyonlara s›kça rastlanmaktad›r. Genellikle<br />
kan bileflenlerinde bulunan plazmada yer alan proteinler <strong>ve</strong> nadiren di¤er maddeler (ilaçlar vb.) rol oynamaktad›r. Allerjik<br />
reaksiyonlar lokal deri reaksiyonlar› (ürtiker <strong>ve</strong>ya anjioödem) fleklinde kendini gösterebilece¤i gibi, hafiften anaflaktoid<br />
reaksiyon <strong>ve</strong> anaflaksiye dek de¤iflen fliddette sistemik reaksiyonlar (h›r›lt›l› solunum, nefes darl›¤›, yayg›n ürti-<br />
- 1<strong>12</strong> -
Change language