12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - ‹leri Kurs<br />
feransiye olabilen, kemik ili¤inden dolaflan kana geçen, programl› hücre ölümüne “apopitozis” girebilen bir hücredir.<br />
Kemik ili¤inin 10-15.000 hücresinden 1’i kök hücredir. <strong>Kan</strong>da bu oran, 1/100.000’dir. Bu nedenle elde edilmesinde<br />
sitokinler (G-CSF) uyar›c› olarak kullan›lmaktad›r. Otolog, allojenik <strong>ve</strong> sinjenik KHT’lerde bu kök hücreler kullan›l›r.<br />
Periferik hücreler daha kolay elde edilir, daha h›zl› engrafte olurlar, ancak son y›llarda kronik GvHH’a daha fazla neden<br />
olmalar› çal›flma alanlar›nda tart›flmalara yol açmaktad›r.<br />
Göbek kordonu hücresi (GKK), 1980’lerin sonlar›ndan beri kullan›ma girmifltir. Fanconi aplastik anemili bir hastada<br />
ilk kez baflar›yla kullan›lm›fl <strong>ve</strong> kullan›m› h›zla artm›flt›r. Bu da allojenik GKK bankalar›n›n kurulmas›na yol açm›flt›r.<br />
GKK hücrelerinin, tüm germ tabakalar›na ait hücreleri oluflturma yetene¤i vard›r. En çok kök hücre, eriflkin kemik<br />
ili¤i <strong>ve</strong> dolafl›m›nda mevcut olmakla birlikte genelde, erken geliflim dönemlerindeki dokulardan elde edilen HKH’ler,<br />
daha iyi ço¤almalar›, yerleflmeleri <strong>ve</strong> immun sistem taraf›ndan daha az rejekte edilmeleri nedeniyle transplantasyona<br />
daha uygundurlar. GKK hücrelerinde gestasyonla CD34+ hücre oran› düflmekle beraber, bu hücrelerin üzerindeki hücre-adezyon<br />
moleküllerinin ekspresyonu artmaktad›r. Eriflkin kök hücresi ile GKK hücresi aras›ndaki en önemli fark kantitatiftir<br />
.<br />
Hematopoetik kök hücrelerin kullan›m alanlar›, yüksek doz KT’i takiben (maligniteler) h›zl› hematopoetik toparlanma,<br />
KI’nin yeniden yap›land›r›lmas› (SAA, immün yetersizlikler), biyoterapi (immunoterapi, di¤er kök hücrelere dönüflüm)<br />
olarak s›ralanabilir . Di¤er kök hücrelere dönüflümleri, ilk kez beyin, kas <strong>ve</strong> karaci¤er hücreleri için gösterilmifltir.<br />
Otoimmun Hastal›klar<br />
Kök hücre kaynakl› tedaviler, otoimmun hastal›klar›n tedavisinde çok önemli aç›l›mlar sunmaktad›r. Buradaki en<br />
önemli sorun, özel hücre tiplerinin diferansiasyonunun nas›l sa¤lanaca¤› <strong>ve</strong> her tedavi yaklafl›m› için hangi kök hücre<br />
tipinin kullan›laca¤›d›r. Sitokinler <strong>ve</strong> inhibitörleri ile gen tedavisi halen geliflmektedir, ama gelecekte tedavi için yeni<br />
bir alan olacakt›r .<br />
Diabet (Diabetes Mellitus - Tip I)<br />
Pankreas›n insulin-yap›c› beta adac›k hücrelerinin implantasyonu ile al›nan baflar›l› sonuçlara ra¤men, baz› riskler<br />
nedeniyle bu yaklafl›m modelinin henüz insanlarda kullan›m› yayg›nlaflmam›flt›r. Embriyonik kök hücrelerinden betaadac›k<br />
hücrelerinin gelifltirilmesiyle gerek miktar gerekse “immün tolerans” yönünden çok daha el<strong>ve</strong>riflli flartlar sa¤lanacakt›r.<br />
Ancak henüz kontrollu bir uygulama yap›lamam›flt›r. Eriflkin tipi kök hücrelerin de insülin yapan hücrelere diferansiye<br />
oldu¤u gösterilmifltir. Di¤er bir çal›flmada, NOD farelerde hematopoietik KHT’nun diabeti önledi¤i, ancak<br />
hastal›k oturunca adac›k hücresi rejenerasyonuna katk›da bulunmad›¤› gösterilmifltir.<br />
Sinir Sistemi<br />
Günümüzde sinir sistemi hastal›klar›n›n önemli bir k›sm›nda tam flifa sa¤layan tedavi yöntemleri gelifltirilememifltir.<br />
Bunlar aras›nda Parkinson hastal›¤›, Alzheimer hastal›¤›, multipl skleroz, nörodejeneratif hastal›klar <strong>ve</strong> travmatik<br />
sinir kes<strong>ileri</strong> gelmektedir. Nörolojik hastal›klarda harap olan yada kaybedilen hücre tipi farkl› olmaktad›r. Alzheimer<br />
hastal›¤›nda kolinerjik nöronlar, Parkinson hastal›¤›nda substansiya nigradaki dopaminerjik nöronlar, Amiyotrofik<br />
lateral sklerozisde ise santral <strong>ve</strong> periferal nöronlar, Huntington hastal›¤›nda medium spinal nöronlar,<br />
tahrip olur. Farkl› patogenezler nedeniyle nörolojik hastal›klarda hastal›¤a göre hücre tedavisinin nas›l yap›laca¤›n›n<br />
spesifiklefltirilmesi gereklidir. Ör. Beyin yada spinal kord zedelenmesi olanlarda lezyon yerinde “neurite growth<br />
inhibitör molekül Nogo-A”’n›n ekspresyonunun artt›¤› <strong>ve</strong> anti-Nogo A antikorlar› <strong>ve</strong>rilerek inhibisyonun kald›r›larak<br />
iyileflmenin sa¤land›¤› hayvan deneylerinde gösterilmifltir .<br />
Nörolojide rejeneratif t›pta, embriyonik kök hücreleri, beyinden elde edilen nöral kök hücreleri, yetiflkin kök hücreleri<br />
(Kemik ili¤inden <strong>ve</strong>ya periferik kana G-CSF ile mobilize), yetiflkin kök hücrelerinden elde edilen mezenfliyal kök<br />
hücreleri, fetal kök hücreleri kullan›lmaktad›r. ‹nsan embriyonik kök hücrelerinin nöronlara farkl›laflabilmesi <strong>ve</strong> sinir<br />
kök hücrelerinin varl›¤›n›n gösterilmesi nedeniyle belki sinir hücrelerini zedeleyen hastal›klar›n tedavisi mümkün ola-<br />
- 174 -
Change language