12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
kalmaktad›r.<br />
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - ‹leri Kurs<br />
Sonuç olarak kök hücre plastisitesinin tedavide kullan›lmas›n›n baz› teknik, biyolojik <strong>ve</strong> etik problemleri içeren<br />
uzun bir yol oldu¤unu söyleyebilirim. Bu problemlerin çözülmesinin 5-10 y›l daha zaman alaca¤› tahmin edilmektedir.<br />
Kök Hücrelerin Klinik Amaçla Kullan›lmas›<br />
Nefropati, kalp yetmezli¤i, nörodejeneratif hastal›klar gibi kronik hastal›klar toplumda s›k görülür <strong>ve</strong> ölümcül seyreder.<br />
Ça¤›m›z›n geliflmifl ilaç tedav<strong>ileri</strong> <strong>ve</strong> organ nakillerine ra¤men bu hastal›klarda mortalite <strong>ve</strong> morbidite hala çok<br />
yüksektir. Öte yandan organ nakilleri için yeterli (<strong>ve</strong> yasaya uygun) organ bulman›n olanaks›zl›¤› da ortadad›r. Bu durum<br />
kronik hastal›klar›n tedavisinde kök hücre tedav<strong>ileri</strong>nin önemini art›rmaktad›r. Bu amaçla embriyonel kök hücreler<br />
<strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya eriflkin (somatik) kök hücre topluluklar› kullan›lmaktad›r (25). Eriflkin kök hücrelerin içinde klinik amaçla<br />
en çok HKH kullan›lmaktad›r (26).<br />
Kardiyovasküler Hastal›klarda Kök Hücre Uygulamalar› (26,27)<br />
Avrupa Kardiyoloji Derne¤i 2006 y›l›nda yak›n gelecekte miyokard onar›m› için akut miyokard infarktüsü, kronik<br />
miyokard iskemisi <strong>ve</strong> kardiyomiyopati hastal›klar›n› hedef hastal›klar olarak belirlemifltir. TÜBA bünyesindeki kök hücre<br />
çal›flma grubu bu hastal›klardan baflka kritik bacak iskem<strong>ileri</strong>, biyolojik kardiyak pace-maker (sinoatriyal, atriyo<strong>ve</strong>triküler<br />
dü¤ümler) fonksiyonlar›, kalp kapak hastal›klar›n›n da kök hücre tedav<strong>ileri</strong> için hedefler olabilece¤ini bildirmifltir<br />
(27). Ayr›ca Kemik ili¤i kaynakl› kardiyak miyositlerin kalp nakillerinden sonra kronik kardiyak graft reddini önlemede<br />
faydal› olabilece¤ini göstermifltir (26). Kardiyovasküler hastal›klarda kök hücre tedavisinin etkinli¤i ilk kez Orlic <strong>ve</strong><br />
arkadafllar›n›n çal›flmas›yla gösterilmifltir (21). Genellikle otolog HKH nin az say›da olguda da iskelet kas› miyoblastlar›n›n<br />
kullan›ld›¤› (ki bu grup hastalarda tedavi sonras› aritmi daha çok görülmektedir) çal›flmalarda kardiyologlar kök<br />
hücreyi G-CSF, GM-CSF <strong>ve</strong>ya SCF ile mobilize ederek <strong>ve</strong>ya koroner arter kataterizasyonla intrakoroner olarak uygularken<br />
kardiyovasküler cerrahlar operasyon s›ras›nda miyokard dokusu içine direkt olarak uygulam›fllard›r. Bu tedavilere<br />
yan›t oranlar› farkl›d›r. Baz› hastalarda çok iyi yan›tlar vard›r. Yan›t›n daha az oldu¤u olgular <strong>ileri</strong> yaflta, diyabet, hipertansiyon<br />
hastalar›, sigara içen hastalard›r. HKH ler ayr›ca iskemik damar hastal›¤›na ba¤l› hasarlar›n tedavisinde de baflar›<br />
ile kullan›lm›flt›r (28). Kardiyak hastal›klarda kök hücre tedavisinin potansiyel komplikasyonlar› da vard›r. Bunlar<br />
aras›nda Hücre embolizasyonuna ba¤l› akut miyokard infarktüsü, elektrofizyolojik uyumsuzluk nedeniyle ciddi aritmiler,<br />
kontrol edilemeyen diferansiyasyon <strong>ve</strong> tümörogenesis, kardiyak skar dokusunda art›fl, kardiyak fonksiyonlar›n bozulmas›<br />
say›labilir (27).<br />
Karaci¤er, pankreas <strong>ve</strong> di¤er gastrointestinal organ hastal›klar›n›n kök hücre ile tedavisi (29)<br />
Bugünkü bilgilerle karaci¤erde yayg›n fibrozisin oldu¤u <strong>ve</strong> karaci¤erin üç boyutlu yap›s›n›n bozuldu¤u kronik karaci¤er<br />
yetmezli¤inde kök hücre tedavisinin yeri yoktur. Alt›n standart karaci¤er naklidir. Kronik karaci¤er yetmezli¤ine<br />
gidifl sürecinde de Kemik ili¤i kaynakl› mezankimal KH tedavisinin fibrozisi art›rarak durumu kötülefltirme riski vard›r.<br />
Kök hücreler genifl hepatektomi sonras› kalan karaci¤er dokusunda yeterli hipertrofinin olmad›¤› durumlarda kullan›lm›fl<br />
<strong>ve</strong> 13 olgu ile s›n›rl› kalsa da karaci¤er rejenerasyonunun artt›¤› <strong>ve</strong> h›zland›¤› gözlenmifltir (30). Akut karaci-<br />
¤er yetmezliklerinde de allogeneik <strong>ve</strong>ya otolog hepatosit nakli denenmifltir. Spontan iyileflme potansiyeli de olan bu<br />
hastal›klarda tedavinin etkisini anlamak mümkün olmam›flt›r. Metabolik karaci¤er hastal›klar›n›n tedavisinde mevcut<br />
enzim eksikliklerinin gen tedavisi ile düzeltildi¤i otolog hepatositler kullan›lm›flsa da takip amac›yla incelenen örneklerde<br />
gen ekspresyonlar› gösterilememifltir (29).<br />
Tip 1 diyabetin tedavisinde kök hücreler iki yöntemle kullan›labilir. Bunlardan birincisi pankreas <strong>ve</strong>ya pankreas d›fl›<br />
(hepatosit, kemik ili¤i gibi) kaynakl› kök hücrelerden beta hücreleri <strong>ve</strong>ya beta hücresi benzeri hücreler elde edilmesidir.<br />
‹kincisi ise uygun flekilde ço¤alt›lan hücrelere insülin üretimi yapt›racak flekilde gen nakli yap›lmas›d›r. Her iki<br />
yöntem de henüz yeterince olgunlaflt›r›lamam›flt›r (29).<br />
Allojenik kemik ili¤i nakillerinden sonra hastalarda intestinal düzeyde donör kaynakl› intestinal hücrelere <strong>ve</strong> intestinal<br />
myofibroblastlara rastlanm›flt›r. Bu durum HKH nin intestinal epitelyumin rejenerasyonunda rol oynayabilece¤ini<br />
göstermektedir (26).<br />
- 168 -
Change language