12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği

Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon T›bb› Kursu XII - ‹leri Kurs
* Kan ba¤›fllarsam halsiz kal›r›m, bay›l›r›m.
Kan ba¤›flç›s›n›n uygunlu¤u de¤erlendirilirken, aç, yorgun, uykusuz kiflilerden kan ba¤›fl› kabul edilmemelidir. Böyle
durumlarda ba¤›flç›larda halsizlik ve senkop ataklar› görülebilir. Ba¤›flç›lar tercihen kan ba¤›fl›ndan en az 2 saat önce
tam bir ö¤ün yemifl olmal›d›r. Bu nedenle oruçlu kifli kan ba¤›fl›nda bulunmamal›d›r. Uzun süreli bitkinlik ve yorgunlu¤a
neden olan meslekler de kan ba¤›flç›lar› için zararl›d›r ve bunlar bu iflleri yapmad›klar› zaman kan verebilirler.
Kan ba¤›fl› yap›lan günlerde a¤›r hobilerle u¤rafl›lmamal›d›r.
Kan ba¤›fl› sonras›nda kifliler doktorlar›n tavsiyesini dikkatle dinlemeli ve uygulamal›d›r. Kan verme ifllemi sonras›nda
kifli aya¤a kalkmak için acele etmemeli, ba¤›fl sonras›nda aya¤a kalkt›ktan sonra ikram bölümünde bir süre dinlenerek,
ikram edilen s›v›lar› almal›d›r. Sigara kullan›yorsa kan ba¤›fl›ndan sonra 30 dakika sigara içmemelidir. Sigara
kullan›m›, bafl dönmesi ve bulant›ya neden olabilir. Kan verildikten sonraki ilk 4 saat içinde her zaman oldu¤undan
daha çok s›v› tüketmeye çal›fl›lmal›, bir sonraki ö¤ünden önce alkollü içecekler al›nmamal›d›r. Alkol, vücuttan s›v› kayb›n›
artt›raca¤› için flikayetlere yol açabilir.
*Kan al›rken bedavaya al›yorsunuz, verirken parayla m› sat›yorsunuz?
Kan ba¤›flç›s›ndan al›nan kan ve ürünleri için kifliye herhangi bir ücret ödenmez. Ancak ba¤›flç›n›n hemoglobin de-
¤erinin ölçümü al›nan kanda çal›fl›lmas› gerekli zorunlu mikrobiyolojik tarama testleri (HBsAg,Anti HIV, Anti HCV, Sifiliz),
ABO –Rh kan grubu tayini, kan torbas› ve di¤er kullan›lan sarf malzemelerinin karfl›l›¤› olarak, hastan›n ba¤l› bulundu¤u
Sosyal Güvenlik Kurulufllar› taraf›ndan belirtilen çerçeveler içerisinde ilgili hastanelere ödeme yap›lmaktad›r.
Sosyal güvenceye sahip olmayan hastalar›n ödeme gücü varsa kendileri taraf›ndan, yoksa yasal mevzuat dahilinde
ilgili sosyal yard›mlaflma merkezleri ve yeflil kart taraf›ndan karfl›lanmaktad›r. Sosyal güvenlik kurumundan al›nan para
giderlerin karfl›l›¤›d›r. Kar amac› güdülmemektedir.
*Benim kan›m s›k bulunan bir kan grubundan bu nedenle ihtiyaç yoktur.
Çok s›k bulunan kan gruplar›na ihtiyaçta aksine çok olmaktad›r.
*Kan›m› bir bayana verirseniz onun çocu¤u bana benzer mi, Kan verince cinsel gücüm olumsuz etkilenir mi? (erkek
ba¤›flç›lar sordu) Kan verdi¤im kifli ile kardefl olurum (bu nedenle efli için kan vermeyi ret edenler oldu)
Etik, sosyolojik, t›bbi bir dayana¤› olmayan yersiz hurafelerdir.
*Kan ba¤›fl›nda i¤neler çok kal›n ve çok can yak›yor.
Genel olarak deneyimlerde negatif etkilenim “i¤ne ac›s› ve bay›lma korkusu”ndan kaynaklanmaktad›r. Kan ba¤›fl›nda
kullan›lan i¤neler özel olarak silikon kapl›, 16 gauge kal›nl›¤›ndad›r. A¤r› yapabilir. Daha küçük çapl› i¤neler eritrosit
hemolizine neden olur. Bu insan hayat›n› kurtarmada katlan›labilir bir a¤r›d›r.
*AIDS bulafl›r, hastal›k bulafl›r m›?
Kan ba¤›fl›nda kullan›lan kan torbalar› ve i¤neler kapal› sistemler olup tek kullan›ml›k, steril ve pirojensizdir. Enfeksiyonla
bulafl› önlemek için damara girilmeden önce kullan›lan antiseptik solüsyonun tamamen kurumas› için en az 30
saniye beklenmeli veya cilt kuru ve steril bir gazl› bezle silinmelidir. ‹¤ne ile damara ilk denemede girilemezse, ikinci
bir damara girifl yeni bir i¤ne ile ve farkl› alandan yap›lmal›d›r.
Sonuç olarak;
Kan ba¤›fllama davran›fl›nda d›flsal etkenlerin de önemli rolü vard›r. Toplumun kan ba¤›fl› konusunda iyi bilgilendirilmesi,
kan ba¤›fllamama nedenlerinin saptanmas› ve önlenmesi ba¤›flç› kazan›m programlar›n›n temel stratejilerini
oluflturmal›d›r. Bu stratejilerin gerçeklefltirilmesi için e¤itim yap›lmal›d›r. E¤itim çal›flmalar› s›ras›nda da yukar›da sözü
edilen yanl›fl inan›fllarda toplum belle¤inden silinmelidir.
Böylece yanl›fl bilgilerin, bat›l inançlar›n, tedirginliklerin, ön yarg›lar›n önüne geçilerek toplumda kan ba¤›fl› konu-
- 198 -