12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - ‹leri Kurs<br />
bin III eksikli¤i, fibrinojen eksikli¤i <strong>ve</strong> faktör 10 eksikli¤i tek faktör eksikliklerine örnektir. Afibrinojenemide ticari fibri-<br />
nojen preparat›na ulafl›lamad›¤› zaman kullan›m bir örnektir. Faktör 10 eksikli¤i ise ticari saf faktörün olmad›¤› durumlara<br />
örnektir. Bunun d›fl›nda yayg›n damar içi p›ht›laflma gibi çok say›da faktörün eksik oldu¤u durumlarda plazma <strong>ve</strong>rilir.<br />
K vitaminine ba¤l› yenido¤an›n kanamal› hastal›¤›nda hastal›¤›n sebebi K vitamini eksikli¤idir <strong>ve</strong> iv K vitaminine<br />
cevap al›n›r. Fakat afl›r› mide-barsak kanamas› <strong>ve</strong> beyin kanamas› gibi hayat› tehdit eden <strong>ve</strong> K vitamini ile cevab›n elde<br />
edilmesini beklemek için yeterli zaman›n olmad›¤› durumlarda taze donmufl plazma <strong>ve</strong>rilir. Burada taze donmufl<br />
plazma K vitamini <strong>ve</strong>rilmesi ile cevab›n oluflmas› aras›ndaki bofllu¤u doldurur (23,24).<br />
Plazma 10-20 cc/kg dozunda <strong>ve</strong>rilir. Taze donmufl plazma, taze plazmadakine yak›n miktarlarda faktör bulundurur.<br />
Plazman›n kullan›l›p terk edilen baflka uygulamalar› vard›r. Taze donmufl plazma hacim kay›plar›nda yerine koyma<br />
tedavisi olarak kullan›lm›fl ise de eritrosit transüzyonu ile birlikte kristalloid s›v›lar›n kullan›lmas› yaflama oran›n›<br />
daha fazla art›rm›flt›r.<br />
Sepsiste taze donmufl plazman›n taze kompleman›n <strong>ve</strong> yetiflkin antikorlar›n›n deste¤i ile sepsis tedavisine katk›s›<br />
olaca¤› düflünülmüfl ise de baflka mekanizmalarla mortaliteyi art›rd›¤› görülmüfltür.<br />
Ifl›nlama<br />
Normal yeni do¤anlarda bildirilen akraba kan› almam›fl TA-GVHD lerin ço¤u, intrauterin transfüzyon <strong>ve</strong> intrauterin<br />
transfüzyon sonras› kan de¤iflimi yap›lm›fl bebeklerdir. Bu bebeklere <strong>ve</strong>rilecek bütün lökositli ürünler ›fl›nlanmal›d›r.<br />
Ifl›nlama öncesi, eritrosit <strong>ve</strong> trombosit süspansiyonlar› filtre edilmelidir. Filtre edilmez ise ›fl›nlama lenfosit ço¤almas›n›<br />
önledi¤i için TA-GVHD geliflmez fakat lenfosit antijenleri <strong>ve</strong>rildi¤i için o kiflinin HLA antijenlerine karfl› tolerans<br />
geliflir. Bu bebekler <strong>ve</strong>ricinin cilt greftini de atmazlar. Tepe taban torba ile kan›n bufy coat› (beyaz tabaka) ayr›larak<br />
lökositi %60-80 azalt›lm›fl eritrosit <strong>ve</strong> trombositin ikinci kademe olarak filtrelenmesi lökosit azaltmas›n›n derinli¤ini<br />
art›racakt›r. Taze donmufl plazmalar›n ›fl›nlanmas› gerekmez.<br />
Prematürelerde TA-GVHD nadir olarak bildirilmifltir. (25-27). Çok düflük do¤um a¤›rl›kl› prematüreler, ›fl›nlaman›n<br />
iyi olaca¤› fakat mutlak zorunlulu¤un olmad›¤› grubu meydana getirmektedir. Bu grupta doku uyumlulu¤u olmasa bile<br />
tolerans sebebiyle GVHD oluflumu söz konusudur. Uyumun yak›nl›¤›n›n riski art›rd›¤› düflünülmektedir. Tek bafl›na<br />
kan de¤iflimi <strong>ve</strong> prematürelik ›fl›nlama sebebi olarak gereklili¤i belirli de¤ildir <strong>ve</strong> ›fl›nlanan kan alan hasta türlerinin geniflletilmesinin<br />
getirece¤i fayda potasyum art›fl› <strong>ve</strong> d›flar›da ›fl›nlaman›n yarataca¤› gecikmeler aç›s›ndan da tart›fl›lmal›d›r.<br />
Bu grupta zorunlu olan lökosit azaltma, nadir olan GVHD tehlikesini daha da azaltacakt›r.<br />
Ifl›nlaman›n zorunlu oldu¤u di¤er bir grup, yak›n akrabalardan <strong>ve</strong> özellikle anne-baba <strong>ve</strong> kardefllerden yap›lan kan<br />
transfüzyonlar›d›r. %90-95 öldürücüdür (2,3,11). Alternatif kaynak bulma imkan› varken zamanla yar›fl›lan bir acil durum<br />
yok iken, yak›n bir akrabadan kan transfüzyonu yapmak kötü bir t›p uygulamas›d›r. Zorunlu hallerde yak›n akraba<br />
kan› <strong>ve</strong>riliyorsa mutlaka filtrelenmeli <strong>ve</strong> ›fl›nlanmal›d›r. Bu tür GVHD di¤erlerinden farkl› bir sebebe ba¤l›d›r. ‹nsanlar›n<br />
çok az bir k›sm› 6 HLA lokusu aç›s›ndan homozigottur. Fakat, kardefl çocuklar›n›n evlenmeleri halinde, bu risk<br />
büyüktür. Homozigot HLA’l› bir kiflinin lenfositli kan ürünü, ayn› HLA panelini heterozigot olarak tafl›yan <strong>ve</strong> di¤er kromozomunda<br />
baflka alleller bulunan (haploidentik) bir kifliye <strong>ve</strong>rildi¤i zaman, <strong>ve</strong>ricinin lenfositleri al›c›n›n hücrelerindeki<br />
yabanc› haplotipe ait antijenleri tan›rlar, hücresel immunite gelifltirirler <strong>ve</strong> bu uyaran ile ço¤al›rlar. Buna karfl›l›k,<br />
al›c›n›n ba¤›fl›kl›k sistemi <strong>ve</strong>ricinin lenfositlerinde yabanc› bir antijen görmedi¤inden onlar› kendisi kabul eder <strong>ve</strong> yok<br />
etmez. Bu sebeple, bu tür TA-GVHD, immunitesi sa¤lam <strong>ve</strong> yetiflkin kiflilerde de geliflir <strong>ve</strong> fatal seyreder. Verilen lenfositlerin<br />
ço¤alma yetene¤i yeterli ise, az miktardaki lenfositlerle de hastal›¤›n geliflmesi mümkündür. Akraba olmayan<br />
<strong>ve</strong> ayn› kapal› toplumdan gelmeyen kifliler aras›nda yap›lan transfüzyonda, <strong>ve</strong>ricideki HLA antijenlerinin hepsinin al›c›da<br />
olmas›, fakat al›c›da, <strong>ve</strong>ricide olmayan fazladan HLA antijenlerinin olmas› halinde TA-GVHD geliflebilir. Japonya,<br />
ada toplumu olmas› sebebiyle böyle bir ihtimalin yüksek oldu¤u toplumu meydana getirmektedir. Fakat, akraba olmayanlardan<br />
yap›lan transfüzyonlarda, HLA’s› olsa bile, HLA d›fl› antijenleri farkl› olmas› beklenen al›c›larda bu HLA<br />
d›fl› antijenlerin farkl› olmas›n›n TA-GVHD’e karfl› al›c›y› korumada yard›mc› olmas› beklenir. Japonya ada halk› olmalar›<br />
sebebiyle HLA benzerli¤inin tesadüf olarak rastlamas› ihtimali daha yüksek olan bir toplumu yans›tmaktad›r. On-<br />
- 149 -
Change language