12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Transfüzyon</strong> t›bb›n›n temel amac›, hastan›n gerçek ihtiyac› olan (do¤ru endikasyon) kan bileflenini, zaman›nda, ye-<br />
terli miktarda, uygun maliyette <strong>ve</strong> en önemlisi gü<strong>ve</strong>nilir flekilde temin etmektir. Hasta gü<strong>ve</strong>nli¤i temel olacak flekilde<br />
yap›lan t›bbi uygulamalar›n standardize edilmesi <strong>ve</strong> uygulamalardaki kalite standard›n›n yükseltilmeye çal›fl›lmas› gereklidir.<br />
Do¤ru uyguland›¤›nda yaflam› kurtaran transfüzyonun çok ciddi riskler tafl›d›¤› <strong>ve</strong> her türlü önleme ra¤men<br />
%100 gü<strong>ve</strong>nilir bir uygulamadan söz edilemeyece¤i bilinmektedir. Di¤er taraftan transfüzyona ba¤l› hata ya da risklerin<br />
ço¤u önlenebilir olmas›na ra¤men bildirimin az olmas› önlemlerin gelifltirilmesini zorlaflt›rmaktad›r. Dolay›s›yla<br />
transfüzyon prati¤inin standardize olmas› <strong>ve</strong> kalitesinin kontrol edilmesi kaç›n›lmaz bir zorunluluktur. Ulusal <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya<br />
uluslararas› oluflturulmufl standartlar›n hastanelerde uygulanmas›n› <strong>ve</strong> gelifltirilmesini sa¤layacak yap› ise HTK’dir.<br />
Hastanelerin yap›s› <strong>ve</strong> hizmet alan› farkl›l›k gösterdi¤inden genel transfüzyon ilkeleri do¤rultusunda uygulamalar›<br />
yönlendirmek HTK’nin görevidir. Örne¤in yaln›zca çocuk hastalara hizmet <strong>ve</strong>ren bir hastane ile ço¤unlukla hematoloji<br />
hastalar›na hizmet <strong>ve</strong>ren bir hastanenin transfüzyon uygulamalar›, prensipte ayn› olmakla beraber uygulama <strong>ve</strong><br />
ürün çeflitlili¤i yönünden birbirinden ayr›l›r.<br />
<strong>Transfüzyon</strong> uygulamalar›nda görevli personelin yasal aç›dan korunmas› <strong>ve</strong> sorumlulu¤un paylafl›labilmesi için<br />
HTK gereklidir. Baz› durumlarda hastane kan merkezinin yap› <strong>ve</strong> iflleyifli, personel yetkinli¤i ile servislerde transfüzyon<br />
uygulamalar›n› yapan kifl<strong>ileri</strong>n iflleyifl <strong>ve</strong> yetkinli¤i parelellik göstermemektedir. <strong>Kan</strong> merkezlerinde yo¤un emeklerle<br />
haz›rlanan bileflenler basit hatalar nedeniyle imha edilmekte bazen de istenmeyen ciddi etkiler görülmektedir. Bu tür<br />
durumlarda kan merkezi ile klinik karfl› karfl›ya kalabildi¤inden HTK’ne, sorunlar›n çözümü, olumsuzluklar›n giderilmesi<br />
<strong>ve</strong> hatalar›n önlenmesinde önemli görevler düflmektedir.<br />
HTK ETK‹NL‹⁄‹ NASIL SA⁄LANIR?<br />
Ulusal <strong>Kan</strong> <strong>Merkezleri</strong> <strong>ve</strong> <strong>Transfüzyon</strong> T›bb› Kursu XII - ‹leri Kurs<br />
HTK, yeni kuruldu¤unda toplant›lardan tüm hastane personeli haberdar edilmeli <strong>ve</strong> belirlenen sorunlar›n ilgil<strong>ileri</strong><br />
toplant›lara özellikle da<strong>ve</strong>t edilmelidir. Yasal uygulamada belirtilen y›lda 4 kez toplant› yerine ilk toplant›lar, politikalar›n<br />
oluflturulmas› amac›yla daha s›k yap›lmal›d›r. Al›nan kararlar k›sa, öz <strong>ve</strong> net olarak tutanak haline getirilmeli <strong>ve</strong><br />
toplant› tutanaklar› tüm hastane personeline duyurulmal›d›r.<br />
<strong>Transfüzyon</strong> uygulamalar›, prospektif ya da retrospektif olarak izlenebilir. Tercih edilen prospektif izlemdir. Bu sayede<br />
gereksiz transfüzyonlar ya da istemler önlenebilir; do¤ru, zaman›nda <strong>ve</strong> yeterli miktarda transfüzyon uygulamalar›<br />
yap›lm›fl olur. En önemlisi; gereksiz istemden ziyade tehlikeli uygulamalara neden olabilecek istemlerin önlenmesidir.<br />
Örne¤in: TTP’li bir hastaya trombosit süspansiyonu istemi, pediatrik hastaya 4 ünite eritrosit süspansiyonu istemi<br />
gibi. Ço¤u transfüzyon uygulamas›nda retrospektif izlemler yeterli olmaktad›r. Retrospektif izlemler, gereksiz transfüzyon<br />
uygulamalar›n› önleyemese de olay›n ard›ndan yap›ld›¤›ndan hatalarla ilgili etkin bir e¤itim yöntemidir. Bu izlemlerin<br />
yap›labilmesi için her bir transfüzyon uygulamas› için: hekim istemi, endikasyon, onam formu, kimlik bilg<strong>ileri</strong><br />
kontrolü, kan bileflenine ait bilgiler, transfüzyon s›ras›nda hastan›n izlemi, transfüzyon öncesi <strong>ve</strong> sonras›na ait klinik <strong>ve</strong><br />
laboratuvar bulgular, sonuç de¤erlendirmesi bulunmal›d›r. HTK, transfüzyon uygulamas›n›n izlenebilmesini sa¤layan<br />
bu süreci tan›mlayan politika <strong>ve</strong> prosedürleri oluflturmal›d›r.<br />
HTK, transfüzyon uygulamalar›yla ilgili güncel bilg<strong>ileri</strong> <strong>ve</strong> geliflmeleri izlemelidir. Toplant›larda gündeme getirilen<br />
bu bilgiler kararlarda kalmayarak yayg›nlaflt›r›lmal› <strong>ve</strong> ilgili personele sürekli e¤itim programlar› düzenlenmelidir.<br />
Toplant›lara hastane kalite biriminden temsilciler ça¤r›larak gerek kan merkezi çal›flmalar› gerekse transfüzyon uygulamalar›<br />
belirlenen göstergelerle izlenmelidir. Hasta gü<strong>ve</strong>nli¤i kurullar›na yap›lan olay/hata bildirimler içerisinde kan<br />
merkezi ile ilgili olanlar HTK gündemine al›nmal›, gerekti¤inde hasta raporlar›na ulafl›labilmelidir. Bu bildirimlerin takip<br />
<strong>ve</strong> do¤rulamalar›, sorgulama ya da cezaland›rma havas›nda yürütülmemeli, tersine do¤ru uygulamalar moti<strong>ve</strong> edilerek<br />
hatalar e¤itimle düzeltilmeye çal›fl›lmal›d›r. Aksi halde düzeltilmesi ya da önlenmesi gereken hatalar›n bildirimleri<br />
yap›lmayacakt›r.<br />
<strong>Kan</strong>›n temini zor, insan kaynakl› bir hammadde oldu¤u sürekli ifllenerek kan bileflenlerinin imhas› üzerinde durulmal›,<br />
ek olarak maliyetin önemi vurgulanmal›d›r.<br />
Tüm bu çal›flmalar›n yap›labilmesi için düzenli <strong>ve</strong>ri ak›fl› olmal›d›r. Ver<strong>ileri</strong>n sa¤lanmas› için hastane içerisinde ku-<br />
- 139 -
Change language