12 ileri kurs1 - Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği

Etik Sorunlar
Kök hücre konusunda bugün için çok ciddi etik sorunlar ve tart›flmalar vard›r. Medya konuyu yak›ndan izlemekte
ve özellikle sansasyonel bafll›klar› ele almaktad›r. Bilgilendirilmifl gönüllü oluru özellikleri belirlenmeli, donör özellikleri
saptanmal›d›r. Etik de¤erlendirmelerde en önemli sorunlar, kök hücreleri kim uygulayacak, kök hücreler kime uygulanacak
ve kök hücreleri kim haz›rlayacak bafll›klar›yla özetlenebilir. Farkl› kök hücre kaynaklar›na göre temel etik
gereksinimler, eriflkin kök hücreleri (Organ-Doku ba¤›fl›na benzer flekilde vücut bütüncüllü¤ü, bilgilendirilmifl olur
v.b.), kordon kan› kök hücreleri (Donörün (kad›n veya çift) hücrelerin muhtemel kullan›m› ve amaçlar hakk›nda bilgilendirilifli
ve oluru), fetal dokular (Bilgilendirilmifl olur, doku elde etmeye yönelik düflük yada kürtaj olmay›fl›, gebeli¤i
sonland›rma zaman› ve yönteminin fetal doku elde etme ile iliflkisizli¤i) için ayr› ayr› belirlenmelidir. Embriyonel kök
hücrede etik tart›flmalar esas olarak embriyo’nun kök hücre elde etme amac› ile parçalanmas›, embriyonun bir birey
olup olmad›¤› sorunudur ayr›ca insan klonlama ile ilgili etik ve moral kayg›lar önemli boyutta devam etmektedir.
Hücresel Tedavi ve Rejeneratif T›p
Regeneratif t›p kavram› yaflam biliminin metod ve prensiplerinin t›p ve mühendislik ile birlefltirilmesini kapsayan
multidisipliner, son y›llarda çok h›zla geliflen bir aland›r. Regeneratif t›bb›n amac› hasarl› hücrenin onar›lmas›, yerine
konmas› ve hücrenin yeniden geliflmesinin sa¤lanmas› ile doku ve organlar›n bozulan foksiyonlar›n›n restore edilmesi
olarak tan›mlam›flt›r. Hücresel tedavi ve doku mühendisli¤i rejeneratif t›bb›n temel çizgisini oluflturmakta ve tedavinin
güvenilir, etkin, uygulanabilir ve sürdürülebilir olmas›n› belirler.
Bu grubun en önemli sorunlar› in vitro hücre kültürlerinde hücre ço¤alt›lmas›, implantasyon sonras› hücrelerin
apoptozis sorunu, dokuda vaskularizasyon sorunu, biomateryalin tafl›d›¤› problemler, klinik uygulamalarda moral ve
etik sorunlar, hücre kültür süresinin uzamas› ile ilgili ekonomik sorunlar olarak özetlenebilir.
Biyolojik materyalin standardizasyon sorunu haz›rlama basamaklar› ile ilgili olabilece¤i bilinmekle birlikte kök hücrenin
biyolojisi ile bilgilere her gü yenisinin eklendi¤i düflünüldü¤ünde bu alanda kontrol mekanizmalar›n›n ne kadar
zor iflletilebilece¤i aç›kt›r. Bu konuda GMP kurallar› en kat› flekilde uygulamaktad›r.
Rejeneratif T›p Tan›m›n› Bugün ‹çin Temel Bafll›klar›
1- Doku mühendisli¤i
Kök hücre (embriyonik ve embriyonik olmayan)
Kök hücre nifl’i
2- Embriyonik kök hücre
Blastosit kayna¤› ve terapötik klonlama
3- Embriyonik olmayan (eriflkin) kök hücre
Kemik ili¤inden elde edilen stromal kök hücre
Adipoz dokudan elde edilen kök hücre
Ciltten elde edilen kök hücre öncülleri
Amniotik s›v›dan elde edilen kök hücre
Kordon kan›ndan elde edilen kök hücre
Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon T›bb› Kursu XII - ‹leri Kurs
ISSSCR (International Society for Stem Cell Research)’›n kök hücre klinik uygulama klavuzunda temel alanlar;
1- Hücre ifllem - haz›rlama ve pazarlama
2- Klinik öncesi çal›flmalar
3- Klinik araflt›rmalar bafll›klar›nda toplanm›flt›r.
‹nsan kök hücresi ile tedavide güvenilir tedavi için gelifltirilen standardize testler; ürün dayan›kl›l›¤›, stabilite, tümörijenisite,
toksisite ve immünojeniteyi gösterecek flekilde düzenlenmifltir.
Rejeneratif t›p kavram›nda ISSCR’›n kök hücre klinik uygulama klavuzunda www.issscr.org adresinden bu klavuza
- 178 -