17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Fundacja IUCN Poland
(Acrocephalus schoenobaenus), trzcinniczka (A. scirpaceus), derkacza (Crex crex), kszyka
(Gallinago gallinago). Czynniki te by³y zapewne równie¿ odpowiedzialne za niestwierdzenie
w roku 1995 takich gatunków jak ¿uraw (Grus grus), zielonka (Porzana parva)
czy ³yska (Fulica atra).
Na omawianej powierzchni nie stwierdzono gatunków wpisanych do “Polskiej
czerwonej ksiêgi zwierz¹t” [G³owaciñski 1992]. Jednak w ostatnich latach notowano
tutaj wystêpowanie zielonki (Porzana parva) i b³otniaka ³¹kowego (Circus pygargus),
a na przyleg³ych terenach po³o¿onych na pó³noc od Kana³u Pó³nocnego – tak¿e b¹ka
(Botaurus stellaris), kulika wielkiego (Numenius arquata) i sowy b³otnej (Asio flammeus).
Wykazano natomiast wystêpowanie 7 gatunków uznanych przez Dyrcza i in. [1991]
jako gatunki zagro¿one lub potencjalnie zagro¿one na Œl¹sku. S¹ to: krakwa (Anas
strepera), derkacz, kszyk, œwiergotek ³¹kowy (Anthus pratensis), œwierszczak (Locustella
naevia), dziwonia (Carpodacus erythrinus), g¹siorek (Lanius collurio), a w poprzednim
roku tak¿e srokosz (Lanius excubitor).
Uzyskane w roku 1995 wyniki mog¹ sugerowaæ, ¿e wartoœæ ³¹k w dolinie Szprotawy
jest pod wzglêdem ornitologicznym niewielka. Jednak¿e w œwietle danych
uzyskanych podczas badañ przeprowadzonych w roku 1994, które objê³y nie tylko
tê powierzchniê, ale tak¿e pozosta³¹ czêœæ by³ego poligonu [Adamski i in. 1995],
ocena wartoœci tego terenu jest inna. Stwierdzono wówczas wystêpowanie 27 gatunków
ptaków wodno-b³otnych, a dla czterech gatunków (œwierszczak, derkacz, ¿uraw
i kszyk) teren ten by³ miejscem najliczniejszego ich wystêpowania na Œl¹sku.
5.4.4. Zagro¿enie i ochrona wartoœci ornitologicznej terenu badañ
Obecnie, ze wzglêdu na brak jakiejkolwiek dzia³alnoœci rolniczej na obszarze miêdzy
drog¹ a Kana³em Pó³nocnym, teren ten nie ma wielu zagro¿eñ. W zasadzie mo¿na
stwierdziæ, ¿e najpowa¿niejszym zagro¿eniem jest niepewnoœæ co do dalszych losów
tego terenu. Wprawdzie zosta³ on czêœciowo uznany za u¿ytek ekologiczny, co
stwarza nadziejê, ¿e zagospodarowanie tego terenu bêdzie przebiega³o w kierunku
przywrócenia mu pierwotnego znaczenia dla ptaków wodno-b³otnych, tym niemniej
w dalszym ci¹gu nie mo¿na wykluczyæ mo¿liwoœci przeznaczenia go na cele rolnicze.
Mniejsze lub wiêksze fragmenty powierzchni s¹ wypalane. Nie wiadomo czy
po¿ary te s¹ samoistne, czy te¿ s¹ rezultatem celowych podpaleñ. Niew¹tpliwie
stanowi¹ one zagro¿enie istniej¹cej tam fauny. Z drugiej jednak strony oddzia³uj¹
korzystnie, ograniczaj¹c zarastanie ³¹k krzewami i likwiduj¹c wysok¹, such¹ roœlinnoœæ
zieln¹.
Teren by³ego poligonu wydaje siê byæ szczególnie predysponowany do prowadzenia
na nim aktywnych form ochrony. Niew¹tpliw¹ jego zalet¹ jest fakt, ¿e nie jest
on w ¿aden sposób u¿ytkowany gospodarczo, w zwi¹zku z czym nie ma koniecznoœci
szukania kompromisów miêdzy potrzebami ptaków a wymaganiami u¿ytkowników.
W celu zachowania jego aktualnych wartoœci, jak równie¿ zwiêkszenia jego
atrakcyjnoœci dla ptaków wodno-b³otnych konieczne jest zastosowanie tutaj aktywnych
form dzia³añ ochroniarskich. Powinny byæ one prowadzone w dwóch kierunkach.
Po pierwsze nale¿a³oby zapewniæ istnienie rozleg³ych, otwartych obszarów
z nisk¹ roœlinnoœci¹. Mo¿na to osi¹gn¹æ przez koszenie roœlinnoœci i ograniczony
wypas byd³a, np. w ramach ekstensywnej gospodarki rolnej, b¹dŸ te¿ w ostateczno-
120