17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Fundacja IUCN Poland
krakwy (A. strepera), cyranki (A. querquedula), kszyka (Gallinago gallinago), czajki
(Vanellus vanellus), strumieniówki (Locustella fluviatilis) czy remiza (Remiz pendulinus),
oraz o licz¹cych po kilkanaœcie do kilkadziesiêciu par populacjach rycyka (Limosa
limosa), krwawodzioba (Tringa totanus), kropiatki (Porzana porzana), podró¿niczka
(Luscinia svecica), uszatki (Asio otus) i in. Gatunki te to w wiêkszoœci taksony o w¹skiej
niszy ekologicznej, cechuj¹ce siê du¿¹ konserwatywnoœci¹ wybiórczoœci siedliskowej
i zanikowym trendem wiêkszoœci populacji [G³owaciñski red. 1992]. Dla wiêkszoœci
z nich dolina Warty stanowi jedyne miejsce liczniejszego wystêpowania w województwie
gorzowskim, populacje niektórych, np. derkacza, to kilka procent
populacji krajowej, a nawet europejskiej.
4.2.4. Zagro¿enie i ochrona wartoœci ornitologicznej terenu badañ
G³ównym zagro¿eniem walorów ornitologicznych i ogólnoprzyrodniczych badanego
obszaru s¹ dzia³ania zmierzaj¹ce do intensyfikacji rolnictwa, a tak¿e odradzaj¹ce
siê co jakiœ czas projekty regulacji rzeki Warty, g³ównie do celów ¿eglugi.
Utworzenie na tym obszarze parku krajobrazowego, a tak¿e powo³anie sieci u¿ytków
ekologicznych przyczyni siê do uœwiadomienia spo³eczeñstwu, inwestorom
i projektantom przyrodniczych walorów tego terenu i koniecznoœci brania ich pod
uwagê w planowaniu przestrzennym zarówno w mikro- jak i makroskali.
Badany teren nie by³ dotychczas objêty ¿adn¹ z form ochrony przyrody. Le¿¹c
w bezpoœrednim s¹siedztwie rezerwatu S³oñsk stanowi jego naturaln¹ otulinê oraz
jest z nim powi¹zany wieloma zale¿noœciami funkcjonalnymi. Przyk³ad takich powi¹zañ
to zale¿noœci pokarmowe – badany obszar jest miejscem ¿erowania licznych
gniazduj¹cych i zatrzymuj¹cych siê na terenie rezerwatu ptaków i odwrotnie – miejscem
gniazdowania populacji wielu gatunków, które w pewnych okresach na terenie
rezerwatu nie mog³y gniazdowaæ, a znajdowa³y tam obfit¹ bazê pokarmow¹.
Na szczególne podkreœlenie zas³uguje znaczenie obszarów podmok³ych po³o¿onych
poza wa³em. Tereny podmok³e s¹ w stosunkowo niewielkim stopniu
powi¹zane hydrologicznie z Wart¹ i wahaniami jej wód, co gwarantuje stosunkowo
stabilne w porównaniu z terenem miêdzywala warunki bytowania wielu gatunkom
ptaków. Ich populacje, przewa¿nie mniej liczne ni¿ na miêdzywalu, s¹ prawdopodobnie
bardziej stabilne pod wzglêdem liczebnoœci. Stanowiæ one mog¹ swoist¹
rezerwê dla populacji gniazduj¹cych na miêdzywalu, które cechuj¹ zmienne, czêsto
dla wielu gatunków wybitnie niekorzystne warunki.
Rezerwat S³oñsk stanowi funkcjonaln¹ ca³oœæ z otaczaj¹cymi go rozleg³ymi obszarami
doliny Warty, a tak¿e poblisk¹ dolin¹ Odry. Skuteczna ochrona ptaków na
terenie rezerwatu mo¿liwa jest tylko w powi¹zaniu z ochron¹ terenów s¹siednich.
Ze wzglêdu na du¿e walory przyrodnicze obszaru ujœcia Warty (nie tylko ornitologiczne)
w ramach programu ekorozwoju terenów pogranicza polsko-niemieckiego,
finansowanego przez Œwiatowy Fundusz Ochrony Zwierz¹t (Word Wildlife Found –
WWF), zaprojektowanio tu utworzenie parku krajobrazowego. W jego sk³ad wesz³a
ca³a dolina Warty wraz z obrze¿ami, na odcinku od Œwierkocina do Kostrzyna oraz
fragmenty doliny Odry w gminach Boleszkowice i Górzyca, na pó³noc i po³udnie od
Kostrzyna. Projekt parku bêdzie ukoñczony w 1994 r. Równie¿ w ramach programu
finansowanego przez WWF przeprowadzono w gminach badanego terenu inwen-
88