17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Mazowsze
nych powierzchni nie spe³nia w odniesieniu do derkacza kryteriów ostoi rangi krajowej,
natomiast kryteria ostoi rangi œwiatowej spe³niaj¹ a¿ 4 powierzchnie. Wobec
takiej sytuacji wartoœæ progowa liczebnoœci stanowi¹ca kryterium rangi zaliczenia
danej powierzchni do ostoi krajowej powinna byæ obni¿ona do wartoœci progowej
przyjêtej w odniesieniu do ostoi rangi œwiatowej, tzn. do 20 par.
Powierzchnia Kierzek spe³nia tak¿e dodatkowe kryterium ostoi rangi krajowej.
W szczycie przelotu wiosennego stwierdzono tu liczebnoœæ siewkowców (Charadrii)
przekraczaj¹c¹ przyjêt¹ wartoœæ progow¹ (500 os.) w ostojach rangi krajowej
dotycz¹c¹ tej grupy ptaków.
8.3.4. Zagro¿enie i ochrona wartoœci ornitologicznych terenu badañ
Najbardziej zagro¿one s¹ wartoœci ornitologiczne powierzchni Bandysie i Kierzek
(ostoje rangi œwiatowej) w wyniku planowanej intensyfikacji produkcji rolnej (finansowanej
przez PHARE) na obszarze ca³ej Równiny Kurpiowskiej. Rysuje siê niebezpieczeñstwo
zamiany obecnych podmok³ych, zio³oroœlowych ³¹k i turzycowisk (torfowisk
niskich) w osuszone monokultury trawiaste.
Znacz¹cym zagro¿eniem jest obecnie zawieszona, tzw. naturalna regulacja
Omulwi, przeprowadzona poni¿ej powierzchni Kierzek na odcinku Czarnotrzew –
Przystañ [Czartoryjski i Mordziñski 1990]. Efekty tej regulacji w postaci przesuszenia
doliny i spadku liczebnoœci ptaków wodno-b³otnych odnotowano w latach 1992-1993
[Kasprzykowski 1993].
Ochron¹ prawn¹ w Ekologicznym Systemie Obszarów Chronionych (ESOCh)
objête s¹ tylko 2 powierzchnie: Ca³owanie (Mazowiecki Park Krajobrazowy) oraz
Kosówka (Nadbu¿añski Park Krajobrazowy). Od kilku lat postuluje siê obj¹æ ochron¹
– w randze Parku Krajobrazowego – powierzchnie Bandysie, Kierzek i Prostyñ oraz
utworzenie Obszaru Chronionego Krajobrazu w dolinie górnego Liwca, który powinien
obj¹æ m.in. powierzchniê Krzeœlin [Dombrowski i in. 1993]. Ostatnio postuluje
siê na tym ostatnim obszarze utworzenie Parku Krajobrazowego Doliny Liwca [Kot
i in. 1995]. Planowane jest te¿ utworzenie Bialskopodlaskiego Obszaru Chronionego
Krajobrazu, który obejmie powierzchnie Dolina Bia³ki i Drelów [Kot i in. 1996].
W granicach ESOCh znajduj¹ siê tylko powierzchnie w dolinach Jagodzianki
i Kosówki. Nale¿y jednak podkreœliæ, ¿e objêcie danego terenu prawn¹ ochron¹ nie
zabezpiecza jego walorów przyrodniczych. Najwiêkszym zagro¿eniem dla terenów
podmok³ych s¹ melioracje, najczêœciej jednokierunkowe, tzn. prowadz¹ce do odwodnienia
terenu. Pomimo, ¿e w wielu rejonach Niziny Mazowieckiej powierzchnia ³¹k
nawadnianych jest wiêksza od powierzchni drenowanej, to jednak tendencja w kierunku
dalszego osuszania u¿ytków zielonych nasila siê, a nawadnianie gruntów
wyraŸnie siê zmniejsza. Charakteryzuj¹ to dane w tabeli 8.15.
Szczególnie niebezpieczne jest pog³êbianie rowów melioracyjnych wykonywane
co kilka lat. Odmulenie rowów polega czêsto na ich pog³êbieniu co najmniej o 20 cm.
Corocznie wykonuje siê te¿ konserwacjê bie¿¹c¹, polegaj¹c¹ na wykaszaniu traw,
zio³oroœli i usuwaniu krzewów i samosiewów drzew porastaj¹cych skarpy rowów.
Ten typ konserwacji nie zagra¿a oczywiœcie gatunkom ptaków œrodowisk otwartych,
np. przedstawicielom siewkowców.
225