17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Fundacja IUCN Poland
Blaszkodziobe (Anseriformes) s¹ grup¹ reprezentowan¹ przez szeœæ gatunków.
W porównaniu z innymi regionami Polski [Chmielewski i in. 1993; Chylarecki i in.
1992; Jermaczek i in. 1990; Nawrocki i in. 1983; Bednorz 1976; Górski 1976; Dyrcz i in.
1972] zwraca uwagê stosunkowo ma³a liczba stwierdzonych gatunków lêgowych:
krzy¿ówka (Anas platyrhynchos), krakwa (A. strepera), cyranka (A. querquedula), czernica
(Aythya fuligula) i ³abêdŸ niemy (Cygnus olor) oraz œrednie zagêszczenie na tle
porównywalnych powierzchni badawczych w innych czêœciach Polski. Nale¿y jednak¿e
wzi¹æ pod uwagê, ¿e badany teren s¹siaduje ze zbiornikami wód poœciekowych
Z.Ch. “Police”, na których blaszkodziobe znajduj¹ bardzo dobre warunki do
gniazdowania [Wysocki 1993], co mo¿e wp³ywaæ na zmniejszenie zagêszczenia tych
ptaków na okolicznych ³¹kach. Ponadto na terenie wspomnianych zak³adów chemicznych
znajduj¹ siê dwie du¿e kolonie œmieszek (Larus ridibundus), ³¹cznie oko³o
15 000 par, których s¹siedztwo dodatkowo zwiêksza atrakcyjnoœæ tego terenu,
przynajmniej w stosunku do niektórych gatunków kaczek, np. krakwy (Anas strepera).
Poza tym, jak siê wydaje, stosowana metoda liczeñ daje wyniki zani¿one i uzyskane
informacje o zagêszczeniach blaszkodziobych nale¿y traktowaæ orientacyjnie.
Siewkowce (Charadrii) s¹ reprezentowane przez piêæ gatunków lêgowych: czajka
(Vanellus vanellus), kszyk (Gallinago gallinago), rycyk (Limosa limosa), kulik wielki
(Numenius arquata) i krwawodziób (Tringa totanus) – rozmieszczenie stanowisk lêgowych
przedstawiono na rysunku. Na uwagê zas³uguje stosunkowo ma³a liczebnoœæ
czajki, zw³aszcza, ¿e du¿a czêœæ badanej powierzchni stwarza idealne wrêcz warunki
do gniazdowania tego gatunku. Prawdopodobnie ten stan rzeczy spowodowany jest
póŸnym terminem rozpoczêcia liczeñ. Bardzo trudno jest okreœliæ preferencje œrodowiskowe
rycyka. Jednak¿e wiêkszoœæ par lêgowych tego gatunku obserwowano na
³¹kach u¿ytkowanych gospodarczo w ci¹gu ostatnich lat. Fragmenty od³ogowane
znacznie rzadziej stanowi³y siedlisko lêgowe rycyka. W przeciwieñstwie do rycyka
kszyk preferowa³ fragmenty ³¹k mniej zmienione dzia³alnoœci¹ cz³owieka – najliczniej
wystêpowa³ na podmok³ych turzycowiskach. W przypadku kulika wielkiego i krwawodzioba
ze wzglêdu na ma³¹ liczbê par lêgowych okreœlenie preferencji raczej nie
jest mo¿liwe. Obserwacje dokonane w ci¹gu ostatnich dwóch lat wskazuj¹, ¿e kulik
wielki raczej chêtniej gnieŸdzi siê na od³ogowanych fragmentach ³¹k o du¿ej
wilgotnoœci.
Chruœciele (Rallidae) s¹ na badanym terenie grup¹ bardzo nieliczn¹ (rozmieszczenie
stanowisk lêgowych przedstawiono na rys. 2.1). Stwierdzono tylko trzy gatunki
lêgowe: wodnik (Rallus aquaticus), derkacz (Crex crex) i ³yska (Fulica atra), z których
jedynie derkacz wystêpowa³ w liczbie pozwalaj¹cej na próbê okreœlenia preferencji
œrodowiskowych. Najliczniej wystêpowa³ on na podmok³ych ³¹kach i turzycowiskach,
choæ stwierdzane by³y odzywaj¹ce siê samce na terenach podsuszonych, normalnie
u¿ytkowanych gospodarczo.
Spoœród ptaków wróblowatych na uwagê zas³uguj¹ œwierszczak (Locustella naevia)
i wodniczka (Acrocephalus paludicola). Stwierdzone na powierzchni drugorzêdowej
zagêszczenie œwierszczaka nale¿y do najwy¿szych w Polsce. Wed³ug kryteriów przyjêtych
przez Tomia³ojcia [1990] na badanych ³¹kach gatunek ten nale¿y do bardzo
licznych (10,3-12,3 par/km 2 ). Jedynie na powierzchniach I rzêdu w niektórych czêœciach
kraju stwierdza siê zagêszczenia wiêksze od stwierdzonych na 650 ha badanych
³¹k [Borowiec i Grabiñski 1982]. Œrodowiskiem preferowanym przez ten gatunek
26