17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Podlasie
7.3.3. Wstêpna ocena wartoœci ornitologicznej terenu badañ
Awifaun¹ Doliny Narwi zainteresowano siê na prze³omie lat szeœædziesi¹tych
i siedemdziesi¹tych. Wynikiem tego by³o dostarczenie wstêpnych informacji o
gatunkach lêgowych zebranych podczas jednorazowego sp³ywu kajakowego lub
jednorazowej penetracji terenowej [Dyrcz i in. 1972, Domaszewicz i Lewartowski
1973]. Podobne badania na odcinku £om¿a – Zbiornik Zegrzyñski przeprowadzi³
w 1989 r. Dombrowski [1994]. Ich celem by³o porównanie stanu awifauny lêgowej
w okresie pomiêdzy pocz¹tkiem lat siedemdziesi¹tych a koñcem lat osiemdziesi¹tych.
Ze wzglêdu na zastosowan¹ w tych badaniach metodykê nie mo¿na ich
porównywaæ z wynikami przedstawionymi wczeœniej w niniejszym raporcie.
Omówione powierzchnie zosta³y w minionych latach zbadane w ró¿nym stopniu.
Do najlepiej zbadanych nale¿¹ powierzchnie Koty i Wizna. W roku 1989 na powierzchniach
tych w ramach badañ nad awifaun¹ Bagna Wizna przeprowadzono wiele
kontroli w ci¹gu ca³ego sezonu lêgowego [Górski i Lewartowski, w przyg.]. W latach
póŸniejszych prowadzono tu m.in. obserwacje ornitologiczne przy sporz¹dzaniu
powszechnej inwentaryzacji przyrodniczej gmin £om¿a i Wizna [Czerwiñski i in.
1991a, Gru¿ewska i in. 1992]. W latach 1990-1992 na powierzchni Wizna prowadzono
intensywne badania wiosennych przelotów ptaków wodno-b³otnych [Górski,
w przyg.]. Powierzchnie te zosta³y skontrolowane w innych latach podczas planowych
prac faunistycznych nad awifaun¹ Pó³nocnego Podlasia.
Dobrze zbadana wczeœniej by³a równie¿ powierzchnia £om¿a. Pierwsze dok³adniejsze
dane na temat awifauny lêgowej tego terenu zebrano w 1991 r., podczas prac
nad powszechn¹ inwentaryzacj¹ przyrodnicz¹ gmin £om¿a i Pi¹tnica [Czerwiñski
i in. 1991a, 1991b].
Wszystkie cytowane w rozdziale poprzednim opracowania dotycz¹ okresu, co
najwy¿ej, sprzed kilku lat. Czêsto trudno jest na ich podstawie w³aœciwie
wnioskowaæ o kierunkach zmian w awifaunie. Wydaje siê, ¿e obserwowane wahania
liczebnoœci niektórych gatunków ptaków (g³ównie z grupy wodno-b³otnych) s¹
w znacznej mierze odzwierciedleniem zmian poziomu wody w dolinach rzek
w kolejnych latach. Szczególnie, ¿e w okresie tym nie zaobserwowano wyraŸnych
zmian siedliskowych spowodowanych innymi czynnikami.
Jest jednak pewna grupa gatunków, których liczebnoœæ na omawianych powierzchniach
badawczych zmienia siê podobnie w skali regionalnej czy wrêcz krajowej.
Wymieniæ tu mo¿na: b³otniaka ³¹kowego (Circus pygargus), cietrzewia (Tetrao tetrix),
kulika wielkiego (Numenius arquata), brodŸca p³awnego (Tringa stagnatilis) i dziwoniê
(Carpodacus erythrinus).
Liczebnoœæ b³otniaka ³¹kowego (Circus pygargus) zwiêkszy³a siê szczególnie na
powierzchniach “kurpiowskich”. W latach 1987-1989 w ca³ej dolinie Pisy gniazdowa³a
1 para tych ptaków (na powierzchni Pisa), a w roku 1995 4-5 par, w tym 2 pary
na powierzchni Pisa. Na powierzchni Szkwa w roku 1988 gniazdowa³a 1 para, a
w 1995 – 2 pary. Na powierzchni Koty liczebnoœæ ptaków tego gatunku w roku 1995
by³a podobna jak w 1989. Podobny wzrost liczebnoœci tego gatunku obserwuje siê
w skali kraju.
Liczebnoœæ tokuj¹cych samców cietrzewia (Tetrao tetrix) na powierzchni Pisa uleg³a
w ci¹gu lat 1989-1995 zmniejszeniu z 12 do 1. Na powierzchni Szkwa w roku 1989 –
191