17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Pojezierze Mazurskie
tworz¹ siê p³ytkie rozlewiska. Wzd³u¿ niektórych rowów bocznych rosn¹ kêpy krzaczastych
wierzb (Salix) oraz brzozy (Betula). W czêœci œrodkowo-zachodniej znajduje
siê pas wyniesieñ dawnych wysp, które porasta drzewostan mieszany i sosnowe
m³odniki. Najbardziej bagnistym i niedostêpnym fragmentem powierzchni jest czêœæ
zachodnia, obejmuj¹ca rozleg³e i silnie podtopione ³ozowiska oraz brzeziny otaczaj¹ce
brzegi przep³ywaj¹cej tu rzeki Saski. W centralnej czêœci ³¹k w wyniku
wiosennego wypalania traw w 1994 r. powsta³ d³u¿ej trwaj¹cy po¿ar, który spowodowa³
wypalenie siê warstwy torfu o g³êbokoœci oko³o 50 cm, na powierzchni oko³o
2 ha. Niewielkie fragmenty ³¹k po³o¿one na obrze¿ach w czêœci wschodniej i po³udniowej,
zosta³y zamienione w grunty orne, na których uprawia siê zbo¿e. Powierzchniê
przecinaj¹ drogi biegn¹ce po usypanych groblach. £¹ki wykorzystywane s¹
przede wszystkim jako miejsce zbioru siana, tylko niewielkie skrajne fragmenty s³u¿¹
jako pastwiska. Ca³a powierzchnia otoczona jest lasami, a w odleg³oœci oko³o 400 m
w linii prostej od jej granic znajduje siê p³ytkie i zarastaj¹ce jezioro Sasek Ma³y, o
powierzchni oko³o 300 ha.
Dymerskie £¹ki. Powierzchnia ta po³o¿ona jest w obrêbie mezoregionu Pojezierze
Mr¹gowskie, w woj. olsztyñskim, na terenie gminy Biskupiec i czêœciowo gminy
DŸwierzuty. Badany teren usytuowany jest pomiêdzy miejscowoœciami: Labuszewo,
Dymer, Dymerska £¹ka, Popowa Wola i Rutkowo. Wielkoœæ kontrolowanej powierzchni
(powierzchnia II rzêdu) wynosi prawie 450 ha. Jest to niecka otoczona wyniesionymi
polami, w której rozci¹gaj¹ siê rozleg³e trzcinowiska, a na obrze¿ach czêœciowo
wykaszane ³¹ki i pastwiska. W przesz³oœci na obszarze dzisiejszych bagien i ³¹k
znajdowa³o siê jezioro Dymerskie [Toeppen 1870, Leyding 1959], które po osuszeniu
zamieniono w koœne ³¹ki. Obszar ten przez d³ugi okres by³ wykorzystywany gospodarczo,
a w³aœciwy poziom wody regulowa³a przepompownia usytuowana
w czêœci pó³nocnej, w pobli¿u wsi Labuszewo. W wyniku zaniechania konserwacji
rowów i urz¹dzeñ przepompowni teren ten w szybkim tempie uleg³ wtórnemu
zabagnieniu. Wed³ug opinii poluj¹cych tu od lat myœliwych proces ten szczególnie
nasili³ siê w koñcu lat szeœædziesi¹tych.
Dziœ dominuj¹cym zbiorowiskiem Dymerskich £¹k jest rozleg³y szuwar trzcinowy
zajmuj¹cy ca³¹ centraln¹ czêœæ powierzchni. Trzcinowiska rozci¹gaj¹ siê po obu
stronach tzw. Kana³u Dymerskiego, który biegnie przez ca³¹ d³ugoœæ bagien i w pobli¿u
wsi Labuszewo ³¹czy siê ze strumieniem Dymer. Do Kana³u Dymerskiego
uchodz¹ liczne rowy odwadniaj¹ce, obecnie silnie zaroœniête. Mocno zaroœniêty jest
równie¿ sam kana³, którego szerokoœæ siêga 3-4 m, a w wielu miejscach jest znacznie
wê¿szy. W trzcinach rosn¹ kêpy brzóz i krzaczastych wierzb tworz¹cych, zw³aszcza
w czêœci pó³nocnej, zwarte ³ozowiska. W dwóch miejscach na wyniesieniach znajduj¹
siê kilkuarowe zadrzewienia z³o¿one z brzozy (Betula) i osiki (Populus tremula).
Pomiêdzy ³ozowiskami, na wysokoœci wsi Labuszewo, znajduj¹ siê wiêksze powierzchnie
z otwartym zwierciad³em wody, s¹ to prawdopodobnie wyrobiska po
wydobywaniu torfu. W trakcie badañ w 1995 r. w czerwcu i lipcu na omawianym
terenie utrzymywa³ siê wysoki poziom wody – od 10 do 30 cm.
Do niedawna tylko obrze¿a by³y czêœciowo wykaszane lub wypasane. W sezonie
jesienno-zimowym lat 1994/1995 po raz pierwszy rozpoczêto pozyskiwanie trzciny
sprzêtem specjalistycznym. Pasy trzciny pospolitej (Phragmites australis) pozostawiono
tylko w s¹siedztwie kana³u, rowów bocznych i kêp wierzb (Salix). Przez œrodek
151