17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Fundacja IUCN Poland
srebrzystej (Larus argentatus) i pospolitej (L. canus), s³owika szarego (Luscinia luscinia)
lub dziwonii (Carpodacus erythrinus). Wahania liczebnoœci wiêkszoœci gatunków
(w skrajnych przypadkach w zakresie od kilku do kilkuset par) maj¹ jednak zwi¹zek
ze zró¿nicowaniem warunków hydrologicznych i zmiennym charakterem zalewów
w dolinie, a szczególnie na terenie miêdzywala. Bardziej stabilne wydaj¹ siê liczebnoœci
populacji wielu gatunków na terenach po³o¿onych poza wa³em, jednak potwierdzenie
tego przypuszczenia wymaga badañ w cyklu wieloletnim.
Badania w ramach projektu IUCN pt. “Znaczenie ³¹k i obszarów podmok³ych dla
ornitofauny w Polsce – zagro¿enie ostoi ptaków ze strony rolnictwa”, prowadzono
w roku 1995 na 6 powierzchniach próbnych, obejmuj¹cych po 500 ha. Dwie z powierzchni
zlokalizowane by³y w dolinie Warty (rys. 4.1 i 4.2), cztery w dolinie Odry
i obejmowa³y najbardziej charakterystyczne fragmenty ich dolin. Wybieraj¹c powierzchnie,
oprócz reprezentatywnoœci, brano pod uwagê podstawowy cel projektu –
okreœlenie zale¿noœci pomiêdzy rolniczym u¿ytkowaniem terenów, a ich znaczeniem
dla ptaków. Na poszczególnych powierzchniach przeprowadzono 3 lub 4 liczenia,
w okresie od 1 V do 19 VI, w nastêpuj¹cych terminach:
Œwierkocin – 1-2 V, 16-27 V, 2-3 VI, 18 VI;
K³opotowo – 4-5 V, 27 V, 8-9 VI, 17-18 VI;
Rybocice – 11-12 V, 9-11 VI, 19 VI;
Urad – 5 V, 9 VI, 17 VI;
Krzesin – 6 V, 10-11 VI, 16 VI;
Czarna £acha – 7 V, 28 V, 15-16 VI.
4.2. Dolina Warty ko³o S³oñska
4.2.1. Charakterystyka terenu badañ
Badana powierzchnia le¿a³a w przyujœciowym odcinku doliny Warty, w Kotlinie
Gorzowskiej [Kondracki 1980], oko³o 3 km na pó³nocny wschód od S³oñska.
Obejmowa³a obszar 6 km 2 , po³o¿ony w po³udniowej czêœci doliny, szerokiej tu na
ponad 10 km. Oko³o 1/3 powierzchni (jej pó³nocn¹ czêœæ) stanowi³y tereny po³o¿one
na miêdzywalu, miêdzy Wart¹ a wa³em przeciwpowodziowym, od zachodu
przechodz¹c w obszar tzw. Kostrzyñskiego Zbiornika Retencyjnego. Pozosta³e
2/3 powierzchni le¿a³o poza wa³ami i bezpoœrednim zasiêgiem wód zalewowych.
Powierzchnia badawcza (powierzchnia II rzêdu) stanowi³a nieregularny czworobok,
nieco zbli¿ony do prostok¹ta, o bokach 3 i 2 km Czêœæ le¿¹ca na miêdzywalu
prawie corocznie by³a zalewana. W roku badañ wiosenne stany wód Warty by³y
stosunkowo wysokie, dlatego do po³owy maja ca³a ta czêœæ powierzchni znajdowa³a
siê pod wod¹, której œrednia g³êbokoœæ waha³a siê pomiêdzy 0,5 a 1 m. W drugiej
po³owie maja woda zaczê³a gwa³townie opadaæ, w pocz¹tkach czerwca ods³aniaj¹c
ca³y obszar. Ten stan i przebieg wahañ poziomu wody by³ typowy dla tego obszaru
i w latach siedemdziesi¹tych oraz osiemdziesi¹tych obserwowany by³ prawie
corocznie. Ostatnie lata, wyj¹tkowo suche, znacznie odbiega³y od przedstawionego
schematu – zdarza³y siê wiosny, podczas których wiosenny zalew nie wyst¹pi³
w ogóle.
82