17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Pomorze Zachodnie
której dwie pary lêg³y siê tam przedtem (tab. 2.3). Wykazany w tym roku wzrost
liczebnoœci omawianej grupy ptaków mia³ wyraŸny zwi¹zek z wiosennymi zalewami.
Tworzenie siê w tym okresie wysepek, oczek wodnych i b³ot zwiêkszy³o ró¿norodnoœæ
miejsc ¿erowania i zak³adania gniazd wielu gatunkom ptaków. Pod koniec maja
nast¹pi³ ponowny zalew ca³ego obszaru, który przyczyni³ siê do strat w lêgach.
W latach 1991 i 1992 panuj¹ce susze spowodowa³y, ¿e woda na tym terenie utrzymywa³a
siê tylko w w¹skich korytach starorzeczy i ptaki mia³y mniej dogodnych
warunków do bytowania. Mo¿na przypuszczaæ, ¿e podobnie jak w dolinie Warty
[Chylarecki i in. 1992] sk³ad gatunkowy, jak te¿ liczebnoœæ awifauny lêgowej tego
obszaru jest zwi¹zana z wiosennymi zalewami.
Na badanym terenie obserwowano 182 gatunki ptaków. Spoœród nich 15 to, zgodnie
z “Polsk¹ czerwon¹ ksiêg¹ zwierz¹t” [G³owaciñski 1992], gatunki zagro¿one
wyginiêciem, z tej liczby 9 gatunków uznano za lêgowe lub prawdopodobnie lêgowe:
b¹k (Botaurus stellaris), ohar (Tadorna tadorna), ro¿eniec (Anas acuta), g¹go³ (Bucephala
clangula), kropiatka (Porzana porzana), ostrygojad (Haematopus ostralegus), batalion
(Philomachus pugnax), kulik wielki (Numenius arquata) i rybitwa bia³oczelna (Sterna
albifrons). Dalszych 6 gatunków lêg³o siê w s¹siedztwie badanych ³¹k, regularnie
¿eruj¹c lub zalatuj¹c na ten teren kormoran (Phalacrocorax carbo), b³otniak zbo¿owy
(Circus cyaneus), kania ruda (Milvus milvus), bielik (Haliaeetus albicilla), orlik krzykliwy
(Aquila pomarina) i rybo³ów (Pandion haliaetus).
Teren ten jest równie¿ wa¿ny dla migruj¹cych ptaków. Stwierdzono tam na noclegowisku
regularne koncentracje gêsi zbo¿owej (Anser fabalis) i gêsi bia³oczelnej
(A. albifrons) licz¹ce do 45 000 osobników. Obserwacje te wskazuj¹, ¿e jest to po
S³oñsku drugie najwa¿niejsze noclegowisko gêsi w Polsce. O atrakcyjnoœci tego miejsca
dla ptaków œwiadcz¹ tak¿e zatrzymuj¹ce siê tam du¿e stada innych gatunków,
np. gêgawy (Anser anser), 2500 os., krzy¿ówki (Anas platyrhynchos), 5000 os., bataliona
(Philomachus pugnax), 700 os., ³êczaka (Tringa glareola), 650 os., kwokacza (T. nebularia),
120 os. oraz kszyka (Gallinago gallinago), 400 os. W tamtejszych trzcinach nocuj¹ te¿
du¿e stada szpaków (Sturnus vulgaris), jaskó³ek (Hirundinidae), makol¹gw (Carduelis
cannabina) i pliszek ¿ó³tych (Motacilla flava). Liczebnoœæ tych ostatnich dochodzi³a do
1500 ptaków. W pracy Tomia³ojcia [1992] nie ma wzmianek o tak du¿ych koncentracjach
tego gatunku z obszaru naszego kraju [Czeraszkiewicz i in. 1993].
2.3.4. Zagro¿enie i ochrona wartoœci ornitologicznej terenu badañ
Kostrzyneckie Rozlewisko wraz z wystêpuj¹c¹ tam awifaun¹ lêgow¹ i przelotn¹
nale¿y zaliczyæ do najcenniejszych i unikatowych obszarów wodno-b³otnych w Polsce
i Europie, albowiem spe³nia kryteria tego typu obszarów przedstawione przez
Weso³owskiego i Winieckiego [1988], Dyrcza [1989] oraz Grimmetta i Jonesa [1989].
Najwa¿niejsze zagro¿enia tego terenu stanowi¹:
zanikanie gospodarki ³¹kowo-pastwiskowej, co powoduje wkraczanie na u¿ytki
zielone trzciny (Phragmites australis) oraz olchy (Alnus glutinosa) i wierzby (Salix);
sk³adowanie odpadów, np. starych krzy¿y betonowych zrzuconych nad Odr¹
na wysokoœci Siekierek (pochodz¹ one z wojskowego cmentarza w Siekierkach);
wykaszanie trzciny w nieodpowiednich terminach (niszczenie gniazd i lêgów
gêgawy);
35