17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Fundacja IUCN Poland
np. sieweczka rzeczna (Charadrius dubius), sieweczka obro¿na (Ch. hiaticula), krakwa
(Anas strepera), g³owienka (Aythya ferina) czy czernica (A. fuligula), a na terenach
s¹siaduj¹cych – b³otniak ³¹kowy (Circus pygargus).
W roku 1994 wykonano badania iloœciowe na powierzchni próbnej 32 ha, obejmuj¹cej
fragment mozaiki œrodowiska [S³ychan 1995]. Wykaza³y one, ¿e ugrupowanie
awifauny jest bardzo urozmaicone (21 gatunków), a wœród gatunków dominuj¹cych
by³y zarówno gatunki typowo ³¹kowe: pliszka ¿ó³ta (Motacilla flava), skowronek
(Alauda arvensis), trznadel (Emberiza citrinella), jak i zwi¹zane z bardziej podmok³ymi
biotopami: czajka (Vanellus vanellus), potrzos (Emberiza schoeniclus), trzcinniczek
(Acrocephalus scirpaceus), rokitniczka (A. schoenobaenus).
Pola irygacyjne stanowi¹ wa¿ne w skali ogólnokrajowej miejsce zatrzymywania
siê przelotnych siewkowców (Charadrii), o czym œwiadczy ponad 30 odnotowanych
tu gatunków z tej grupy oraz koncentracje siegaj¹ce do 1000-1500 osobników
spotykanych w czasie jednej kontroli [Lontkowski i in. 1988].
Urozmaicone œrodowisko powoduje, ¿e sk³ad i liczebnoœæ zespo³u ptaków stawia
ten teren w rzêdzie najciekawszych ornitologicznie obszarów na Œl¹sku. O jego
wartoœci œwiadczy fakt, ¿e gniazduj¹ tu 4 gatunki wpisane do “Polskiej czerwonej
ksiêgi zwierz¹t” [G³owaciñski 1992]. S¹ to: kropiatka (Porzana porzana), zielonka (P.
parva), sieweczka obro¿na (Charadrius hiaticula) i podró¿niczek (Luscinia svecica), pi¹ty
gatunek, b³otniak ³¹kowy, gnieŸdzi³ siê na pobliskich polach. Stwierdzono tu tak¿e,
jako lêgowe lub prawdopodobnie lêgowe, dwanaœcie gatunków zagro¿onych lub
potencjalnie zagro¿onych na Œl¹sku [Dyrcz i in. 1991]. By³y to: krakwa (Anas strepera),
cyranka (A. querquedula), p³askonos (A. clypeata), kobuz (Falco subbuteo), derkacz (Crex
crex), kszyk (Gallinago gallinago), rycyk (Limosa limosa), krwawodziób (Tringa totanus),
dziêcio³ œredni (Dendrocopos medius), œwiergotek ³¹kowy (Anthus pratensis), œwierszczak
(Locustella naevia) i g¹siorek (Lanius collurio).
Atrakcyjnoœæ tego terenu zwiêksza jeszcze fakt, ¿e jest on zlokalizowany w odleg³oœci
zaledwie 4-5 km od centrum wielkiego miasta, stanowi¹cego cenn¹ oazê
bogatego zespo³u awifauny.
5.7.4. Zagro¿enie i ochrona wartoœci ornitologicznej terenu badañ
Pola irygacyjne s¹ przeci¹¿one nadmiarem œcieków komunalnych i wydajnoœæ
oczyszczania z ka¿dym rokiem spada. W wielu miejscach przepuszczalnoœæ gruntu
jest tak ma³a, ¿e na powierzchni pola powstaj¹ zastoiska œcieków, powoduj¹ce obumieranie
roœlinnoœci. Znaczna czêœæ œcieków nie jest w ogóle wylewana na poldery,
lecz sp³ywa kana³ami bezpoœrednio do Odry. Jest to g³ówne zagro¿enie œrodowiska
przyrodniczego na terenie badañ. Powa¿nym zagro¿eniem czêœci terenu s¹ te¿ plany
poprowadzenia têdy obwodnicy miejskiej, która ma przeci¹æ w poprzek po³udniow¹
czêœæ ³¹k.
Wiele niekorzystnych oddzia³ywañ spowodowane jest stosunkowo du¿¹ aktywnoœci¹
ludzk¹ na tym terenie. Przede wszystkim wczesn¹ wiosn¹ i jesieni¹ prowadzone
jest wypalanie trzcinowisk i ³¹k, obejmuj¹ce czasem znaczne obszary. Jesieni¹
1993 r. rozpoczêto prace nad renowacj¹ niektórych kana³ów, przy czym usuniêto
porastaj¹ce brzegi kana³ów szuwary i krzewy, a nawet niektóre drzewa. Niew¹tpliwie
niekorzystnie na œrodowisko wp³ynie te¿ planowana budowa obwodnicy miej-
130