17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Ma³opolska
zniwelowana urozmaicona rzeŸba powierzchni, w zwi¹zku z czym wystêpuj¹ tam
obszary zalane powierzchniowo wod¹ i obszary wyniesione. Znaczne koncentracje
siewkowych, kaczek i batalionów by³y obserwowane w³aœnie w pobli¿u miejsc podmok³ych.
Istnienie takich miejsc jest w opinii miejscowych rolników niekorzystne,
przypomnieæ jednak nale¿y, ¿e przed sianokosami ³¹ki s¹ suche w stopniu umo-
¿liwiaj¹cym pe³ne wykorzystanie maszyn rolniczych, a ich miejscowe zalanie nie
wydaje siê szkodziæ plonom siana. Na terenie kompleksu istnieje sieæ rowów melioracyjnych,
brak jednak¿e melioracji szczegó³owych, których powstaniu nale¿y jak
najsilniej przeciwdzia³aæ, gdy¿ wi¹¿¹ siê one jedynie z nawadnianiem podsi¹kowym,
zatem brak bêdzie tak cennych dla ptaków siewkowych obszarów zatopionych
powierzchniowo p³ytk¹ warstw¹ wody. Melioracje szczegó³owe s¹ równie¿ zwi¹zane
z pe³n¹ upraw¹, która oznacza bardzo szybkie zniwelowanie powierzchni
gruntu. Obszar ten jest bardzo du¿y, zatem jego zmeliorowanie przekracza mo¿liwoœci
doœæ ubogiej gminy, jak¹ jest Wiœlica, zatem nale¿y spodziewaæ siê, ¿e decyzje
i bud¿et bêd¹ uchwalane na szczeblu wojewódzkim, istnieje wiêc mo¿liwoœæ zablokowania
takiej decyzji przez wojewódzkiego konserwatora przyrody.
Teren ten jest tak¿e w pewnym stopniu zagro¿ony wyj¹tkowo niefortunn¹ lokalizacj¹
gminnego wysypiska œmieci, zlokalizowanego na gipsowym w¹welu w centralnej
czêœci ³¹k. Obszar ten bêd¹c nieprzepuszczalny automatycznie stanowi barierê,
po której wyp³ukane ze œmieci szkodliwe substancje dostan¹ siê do bardzo uwodnionego
siedliska sk¹d drog¹ dyfuzji mog¹ dostaæ siê ju¿ praktycznie wszêdzie.
£¹ki Gorys³awickie s¹ aktualnie ³¹kami typowo produkcyjnymi, które jednak¿e
charakteryzuj¹ siê wysokimi walorami œrodowiska przyrodniczego. Ze wzglêdu na
ich rozleg³oœæ, po³o¿enie i stopieñ wykorzystania rolniczego wydaje siê obecnie ma³o
realne objêcie ich jak¹kolwiek œciœlejsz¹ form¹ ochrony. Problem ochrony tych ³¹k
wydaje siê le¿eæ g³ównie w nadzorowaniu ich u¿ytkowania, np. w ramach u¿ytku
ekologicznego. Wydaje siê mo¿liwe takie wypracowanie aktywnej regulacji stosunków
wodnych (przez zastawki i kana³y odwadniaj¹ce), aby w okresie wczesnowiosennym
istnia³y tam obszary czêœciowo zalane, umo¿liwiaj¹ce ¿erowanie i gnie¿-
d¿enie siê licznych ptaków siewkowych oraz kaczek. Dla tych ostatnich nale¿a³oby
doprowadziæ do trwa³ego zalania obni¿eñ pozosta³ych po starorzeczach. Niew¹tpliwie
najcenniejszym elementem tych ³¹k jest teren bezpoœrednio przylegaj¹cy do
koryta Nidy z piêknymi, odciêtymi meandrami. Sam teren koryta i jego bezpoœrednie
s¹siedztwo powinno jak najszybciej zostaæ objête ochron¹ rezerwatow¹ w tym
rejonie. £¹ki te znajduj¹ siê na terenie Nadnidziañskiego Parku Krajobrazowego i taki
kierunek zmian w ich zagospodarowaniu powinien staæ siê elementem planów parku
zwi¹zanych z ochron¹ fauny.
£¹ki ko³o Stawów. Historia tego terenu jest doskona³¹ ilustracj¹ wp³ywu intensyfikacji
rolnictwa na obszary o bardzo wysokiej wartoœci przyrodniczej. Na terenie
delty w naturalny sposób dochodzi do blokowania koryta, jego przerzucania
i powstawania rolewisk [szerzej: Korzeniak i in. 1995, Zaj¹c 1996]. Na pocz¹tku lat
osiemdziesi¹tych, kiedy teren ten zosta³ przyczynkowo rozpoznany przez Walasza,
Czuchnowskiego i autora niniejszego opracowania by³ on w ca³oœci ogromnym
rozlewiskiem, prawie ca³kowicie zabagnionym. Na pocz¹tku drugiej po³owy lat
osiemdziesi¹tych zosta³o ono zmeliorowane. Jest on prywatn¹ w³asnoœci¹ rolników,
którzy posiadali tam swoje dzia³ki zatem d¹¿yli do odzyskania gruntu, a w³adze
317