17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Fundacja IUCN Poland
fauny lêgowej w 1982 r. W roku 1994 odnotowano 6 gatunków z pewnoœci¹ nie
gniazduj¹cych w roku 1982. S¹ to: b³otniak ³¹kowy, pokrzywnica, czernica, myszo-
³ów zwyczajny, kokoszka i wrona (tab. 8.3).
Zasiedlenie badanego obszaru przez trzy pierwsze gatunki nale¿y t³umaczyæ czynnikami
oddzia³uj¹cymi w wiêkszej, ponadregionalnej skali. W ostatnich latach
obserwuje siê dynamiczny rozwój lêgowej populacji b³otniaka ³¹kowego w skali
ca³ego kraju [J. Krogulec, inf. ust.]. Odnotowano te¿ zasiedlenie zaroœli wiklinowych
przez pokrzywnicê w dolinach wszystkich dok³adnie badanych w Polsce rzek [Chylarecki
i in. 1992, Dombrowski i in. 1994a, Dombrowski, w druku]. Interesuj¹cym
zjawiskiem jest ekspansja czernicy, odnotowana dotychczas m.in. w korycie Wis³y
œrodkowej [Dombrowski i in. 1994a] oraz na stawach rybnych Niziny Po³udniowopodlaskiej
[Dombrowski i in. 1994b]. Gniazdowanie pojedynczych par kokoszki,
myszo³owa i wrony nale¿y uznaæ za zjawisko przypadkowe, nie bêd¹ce odbiciem
tendencji zachodz¹cych w wiêkszej skali.
Do grupy gatunków, których liczebnoœæ na omawianej powierzchni badawczej
znacz¹co siê zwiêkszy³a nale¿a³y: kwiczo³, dziwonia, kulik wielki, pieg¿a i wodnik
(tab. 8.3). WyraŸne zwiêkszenie liczebnoœci dziwonii odnotowano w tym regionie na
stawach rybnych [Dombrowski i in. w druku], a kwiczo³a w skali ca³ego regionu
(Regionalna Kartoteka Faunistyczna w Siedlcach). Prawie dwukrotne zwiêkszenie
liczebnoœci kulika wielkiego odnotowano w roku 1994 (szeœæ par wobec trzech
w roku 1982) na s¹siaduj¹cym z badan¹ powierzchni¹ innym fragmencie doliny
Liwca [A. Tabor, inf. ust.].
Przeciwn¹ tendencjê stwierdzono w odniesieniu do grupy siedmiu gatunków.
Zanik dubelta oraz znaczne zmniejszenie liczebnoœci czajki, krzy¿ówki, cyranki
i kszyka, by³o prawdopodobnie zwi¹zane z pog³êbieniem rowu melioracyjnego,
który odwodni³ zachodni¹ czêœæ powierzchni, odznaczaj¹c¹ siê w roku 1982
najwy¿szym stopniem wtórnego zabagnienia. Natomiast zmniejszenie liczebnoœci
strumieniówki i derkacza nale¿y raczej t³umaczyæ czynnikami ponadregionalnymi,
poniewa¿ nie zasz³y tu znacz¹ce zmiany siedlisk dogodnych do gniazdowania obu
gatunków. Drastyczne zmniejszenie liczebnoœci derkacza odnotowano tak¿e w skali
ca³ej Europy [Grimmett i Jones 1989].
Kolejn¹ grupê stanowi³o osiem gatunków, dla których nie odnotowano wyraŸnych
tendencji zmian liczebnoœci na przestrzeni lat 1982-1994 (tab. 8.3). Na szczególn¹
uwagê zas³uguje utrzymanie siê du¿ej liczebnoœci rycyka (Limosa limosa) oraz prawie
identycznej liczebnoœci podró¿niczka (Luscinia svecica), pomimo znacznego osuszenia
badanej powierzchni.
Porównanie tendencji odnotowanych na powierzchni II rzêdu z wynikami uzyskanymi
na powierzchni I rzêdu (tab. 8.4) pozwala na wysnucie wa¿nego wniosku
dotycz¹cego metodyki badañ. Mianowicie powierzchnia badawcza I rzêdu wydaje
siê byæ ma³o reprezentatywn¹ do oceny kierunku zmian liczebnoœci takich gatunków
jak rycyk i kszyka, tylko bowiem odnotowane na tej powierzchni zmiany liczebnoœci
czajki by³y zbie¿ne z wynikami uzyskanymi na powierzchni badawczej II rzêdu.
Zmiany liczebnoœci i sk³adu gatunkowego na powierzchni I rzêdu omówiono
w odniesieniu do powierzchni badanej zarówno w 1982 r., jak i w 1994 r., licz¹cej
31,3 ha. Podane w tabeli 8.4 liczby par lêgowych odnosz¹ siê do tej w³aœnie wielkoœci
powierzchni.
206