17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Lubelszczyzna
Wieprza. Walory przyrodnicze obszaru, w porównaniu do innych obiektów chronionych
województwa, pozwalaj¹ na postulowanie utworzenia na co najmniej czêœci
doliny dolnego Wieprza parku krajobrazowego. Rownie¿ w ramach krajowej sieci
ekologicznej ECONET – POLSKA ranga tego terenu powinna byæ podwy¿szona co
najmniej do rangi korytarza ekologicznego o znaczeniu miêdzynarodowym, na równi
z dolinami Noteci oraz górnej Odry i Wis³y.
10.2.4. Zagro¿enie i ochrona wartoœci ornitologicznych
terenu badañ
Umieszczenie doliny dolnego Wieprza w Ekologicznym Systemie Obszarów
Chronionych województwa lubelskiego i objêcie jej obszarem chronionego krajobrazu
nie jest niestety wystarczaj¹ce dla skutecznej ochrony walorów przyrodniczych
tego terenu. W obrêbie doliny obserwuje siê wystêpowanie szeregu zagro¿eñ (zagro-
¿enia aktualne) a czêœæ z nich mo¿e oddzia³ywaæ niekorzystnie na badane tereny
w najbli¿szym czasie (zagro¿enia potencjalne). Do pierwszej grupy nale¿y zaliczyæ
przede wszystkim przekszta³canie u¿ytków zielonych w grunty orne oraz wycinanie
drzew i zaroœli nadrzecznych. Pewna czêœæ ³¹k po³o¿ona na obszarach rzadko
zalewanych i niezabagnionych jest zaorywana i wykorzystywana pod uprawy zbó¿
lub okopowych. Pola te wystêpuj¹ce nierzadko wyspowo wœród ni¿ej po³o¿onych
wilgotnych ³¹k s¹ nawo¿one a czêsto i opylane œrodkami ochrony roœlin. Sp³ywaj¹ce
z nich wody nios¹ wysoki ³adunek nawozów sztucznych i pestycydów, dostaj¹cych
siê nastêpnie do starorzeczy, oczek wodnych i torfowisk.
Przede wszystkim jednak konwersja ³¹k w pola uprawne powoduje kurczenie siê
powierzchni siedlisk szeregu najbardziej konserwatywnych stenobiontów (wœród
których wiele jest zagro¿onych) i zastêpowanie ich eurybiontami, czêsto synantropijnymi
i nie zagro¿onymi wyginiêciem. Ponadto zmiana sposobu u¿ytkowania
ziemi prowadzi do fragmentacji siedlisk w obrêbie doliny i rozdzielenia szerokich
pasów ³¹k na mniejsze podobszary, ju¿ nie tak atrakcyjne dla gatunków wymagaj¹cych
rozleg³ych przestrzeni jednolitego œrodowiska.
Wa¿nym problemem doliny Wieprza jest wycinanie drzew porastaj¹cych brzegi
rzek i starorzeczy. Gin¹ przede wszystkim olchy, ale wiele innych gatunków jest
równie¿ wycinana, g³ównie z doraŸnym przeznaczeniem na opa³. W ten sposób zanikaj¹
potencjalne miejsca lêgowe wielu gatunków ptaków umieszczaj¹cych gniazda
w koronach drzew (w tym licznie jeszcze tu wystêpuj¹ce pustu³ki) jak i dziuplaków
(doliny rzeczne z pasami zadrzewieñ s¹ miejscami rozprzestrzeniania siê dziêcio³a
bia³oszyjego (Dendrocopus syriacus).
Wraz ze wzrostem penetracji ludzkiej w obrêbie doliny, w trakcie uprawy pól czy
wycinania drzew pojawia siê niebezpieczeñstwo wypalania roœlinnoœci ³¹kowej i szuwarowej.
Jest to proceder spotykany na terenie ca³ego kraju i szczególnie niebezpieczny
póŸn¹ wiosn¹. Spaleniu ulegaj¹ czêsto rozleg³e obszary turzycowisk, trzcinowiska
lub mannowiska porastaj¹ce obrze¿a rzeki i starorzeczy. Powoduje to utratê
w danym sezonie, potencjalnych miejsc nadaj¹cych siê do gniazdowania wielu
gatunków ptaków zwi¹zanych z tymi siedliskami. Ponadto przy po¿arach wzniecanych
póŸn¹ wiosn¹ gin¹ lêgi ptaków, które za³o¿y³y ju¿ swoje gniazda. W czasie
badañ nie stwierdzono wypalania roœlinnoœci w obrêbie analizowanego terenu.
267