17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Fundacja IUCN Poland
3.4. Wstêpna ocena wartoœci ornitologicznej
terenu badañ
Wyniki badañ ornitologicznych w Dolinie Œrodkowej Warty wykaza³y bardzo
wysok¹ wartoœæ przyrodnicz¹ tego terenu w skali regionu, kraju a nawet kontynentu.
Nad œrodkow¹ Wart¹ gniazduje wiele gatunków uznanych za zagro¿one wyginiêciem
w skali Europy [Tucker, Heath 1992] i Polski [Tomia³ojæ 1990]. Ich liczebnoœæ
w wielu przypadkach osi¹ga poziom kilku procent populacji krajowej. S¹ to przede
wszystkim ptaki ekologicznie zwi¹zane z rozleg³ymi bagiennymi i regularnie zalewanymi
dolinami nizinnych rzek. Dolina Œrodkowej Warty stanowi jedno z kilku
najwa¿niejszych w Polsce miejsc koncentracji lêgowych: ro¿eñca (Anas acuta), p³askonosa
(A. clypeata), cyranki (A. querquedula), rycyka (Limosa limosa), krwawodzioba
(Tringa totanus), sieweczki obro¿nej (Charadrius hiaticula) i bataliona (Philomachus
pugnax), 1-10% populacji krajowej. W zachodniej Polsce jest to zapewne najwa¿niejsze
lêgowisko tych gatunków. Z perspektywy regionalnej na uwagê zas³uguje te¿
obecnoœæ b¹czka (Ixobrychus minutus), b¹ka (Botaurus stellaris), gêgawy (Anser anser),
zausznika (Podiceps nigricolis), kropiatki (Porzana porzana), derkacza (Crex crex),
rybitw: rzecznej (Sterna hirundo), bia³oczelnej (S. albifrons) i czarnej (Chlidonias niger)
oraz podró¿niczka (Luscinia svecica). W obrêbie ca³ej doliny Warty omawiane tereny
maj¹ prawdopodobnie najbogatsz¹ awifaunê, a jedynym miejscem o porównywalnej
wartoœci ornitologicznej jest rejon S³oñska. Pochodn¹ du¿ych liczebnoœci populacji
by³y du¿e zagêszczenia osi¹gane lokalnie przez wiele œredniolicznych lub licznych
gatunków ptaków, np. bociana bia³ego (Ciconia ciconia), derkacza, czajkê (Vanellus
vanellus), rycyka, krwawodzioba, b³otniaka stawowego (Circus aeruginosus), dudka
(Upupa epops), remiza (Remiz pendulinus), dziwonii (Carpodacus erythrinus) i strumieniówki
(Locustella fluviatilis). W szerszej perspektywie zoogeograficznej, stanowiska
znad œrodkowej Warty wyznaczaj¹ po³udniowo-zachodni¹ granicê zasiêgu bataliona
(Phylomachus pugnax) i dubelta (Gallinago media). Gniazdowanie rybitwy bia³oczelnej
i sieweczki obro¿nej na terasach zalewowych rzek w g³êbi l¹du, stwierdzane poza
terenem badañ jeszcze nad kilku innymi rzekami Polski [Tomia³ojæ 1990], jest ewenementem
na skalê zachodniej i œrodkowej Europy. W wiêkszoœci innych krajów, na
skutek regulacji rzek, gatunki te wycofa³y siê ze œródl¹dzia. Wed³ug kryteriów przyjêtych
przy waloryzacji ornitologicznej dokonanej w skali kraju [Weso³owski, Winiecki
1988, Dyrcz 1989] badany odcinek doliny Warty okaza³ siê jednym z siedmiu
najcenniejszych polskich terenów podmok³ych.
3.5. Zagro¿enie i ochrona wartoœci ornitologicznej
terenu badañ
Na podstawie danych o sk³adzie awifauny piêciu powierzchni w 1995 r., za³¹czonych
danych niepublikowanych z lat 1993 i 1994 oraz wiedzy zawartej w publikacjach
(dane do 1992 r. w³¹cznie) mo¿liwe jest zidentyfikowanie zagro¿eñ dla
awifauny. W wiêkszoœci przypadków s¹ to czynniki dotycz¹ce wszystkich piêciu
powierzchni, rzadziej – odnotowywano je na konkretnej powierzchni badawczej.
78