17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Fundacja IUCN Poland
jako ¿erowisko nastêpuj¹ce gatunki umieszczone w dwóch wymienionych wy¿ej
pozycjach: bocian czarny (Ciconia nigra), kania ruda (Milvus milvus), bielik (Haliaeetus
albicilla), orlik krzykliwy (Aquila pomarina), 7 par, rybo³ów (Pandion haliaetus). Stwierdzono
obecnoœæ 4 gatunków ptaków umieszczonych na œwiatowej liœcie ptaków
zagro¿onych wyginiêciem, w tym dwa gatunki: derkacz (Crex crex) i wodniczka
(Acrocephalus paludicola), jako lêgowe oraz bielik (Haliaeetus albicilla) i kania ruda
(Milvus milvus), jako zalatuj¹ce z s¹siedztwa. Spoœród gatunków zagro¿onych w skali
europejskiej [Dyrcz 1989] na badanych powierzchniach gniazdowa³y pewnie lub
prawdopodobnie, b¹dŸ wykorzystywa³y ten teren jako rewir ³owiecki lub ¿erowisko,
nastêpuj¹ce gatunki: b¹k (Botaurus stellaris), bocian bia³y (Ciconia ciconia), bocian
czarny (C. nigra), trzmielojad (Pernis apivorus), kania czarna (Milvus migrans), b³otniak
stawowy (Circus aeruginosus), b³otniak ³¹kowy (C. pygargus), orlik krzykliwy (Aquila
pomarina), rybo³ów (Pandion haliaetus), cietrzew (Tetrao tetrix), kropiatka (Porzana
porzana), ¿uraw (Grus grus), rycyk (Limosa limosa), lelek (Caprimulgus europaeus),
zimorodek (Alcedo atthis), dziêcio³ czarny (Dryocopus martius), lerka (Lullula arborea),
œwiergotek polny (Anthus campestris), g¹siorek (Lanius collurio), srokosz (L. excubitor),
brzegówka (Riparia riparia), pokl¹skwa (Saxicola rubetra), brzêczka (Locustella
luscinioides), trzciniak (Acrocephalus arundinaceus).
Przyjmuj¹c za kryterium terenu wa¿nego dla ptaków gniazdowanie co najmniej
5 gatunków zagro¿onych w skali europejskiej, czy te¿ wymienionych w œwiatowej
czerwonej ksiêdze, to wszystkie badane powierzchnie spe³niaj¹ te warunki z du¿¹
nadwy¿k¹ nawet bez uwzglêdniania gatunków gniazduj¹cych w najbli¿szym s¹siedztwie
granic badanych powierzchni. Wszystkie 6 powierzchni badawczych kwalifikuje
siê do grupy terenów wa¿nych dla ptaków w skali regionalnej. Spoœród nich
najmniej atrakcyjne s¹ Staœwiñskie £¹ki, chocia¿ najprawdopodobniej w latach
z wysokim poziomem wody zestaw wystêpuj¹cych tu gatunków ptaków jest znacznie
wiêkszy. Trzy powierzchnie: Jagarzewo, Dolina Górnej Omulwi i Dymerskie
£¹ki, z uwagi na du¿¹ liczbê gatunków rzadkich, du¿¹ ostojê cietrzewia oraz sta³e
miejsca zatrzymywania siê i gromadzenia ¿urawi, s¹ obiektami o znaczeniu krajowym,
a dodatkowo powierzchnia Dymerskie £¹ki i Dolina Górnej Omulwi ze wzglêdu
na du¿e skupienia ¿urawi s¹ terenami o znaczeniu ponad krajowym.
Cztery powierzchnie: Jagarzewo, Dolina Górnej Omulwi, Mechowe Gr¹dy i Klon
s¹ ostojami cietrzewia (Tetrao tetrix). Gatunek ten zgodnie z nowym rozporz¹dzeniem
o ochronie gatunkowej zwierz¹t chroniony jest w sposób szczególny. Ochron¹,
oprócz samych ptaków, obejmuje siê tak¿e miejsca gniazdowania, toków oraz
sta³ego pobytu. Najcenniejsza jest pod tym wzglêdem powierzchnia Jagarzewo,
gdzie liczbê tokuj¹cych kogutów oceniono na oko³o 35-45. W przeciwieñstwie do
wielu innych ostoi cietrzewia, gdzie przewa¿aj¹ koguty tokuj¹ce w ma³ych
ugrupowaniach po 2-3, a bardzo czêsto samotnie, tokowisko to zachowa³o sw¹
pe³n¹ strukturê, a g³ówna arena skupia oko³o 17-20 kogutów. Jest to obecnie
najwiêksze tokowisko w obrêbie regionu i jedno z wiêkszych w kraju [Szymkiewicz
1995, Gromadzki i in. 1994].
Cietrzew jest gatunkiem obecnie wymieraj¹cym w ca³ej Europie Œrodkowej,
a zw³aszcza w ni¿owej czêœci kontynentu [Klaus i in 1990]. Jego sytuacja w naszym
kraju jest obecnie znacznie trudniejsza ani¿eli szeregu gatunków umieszczonych na
kartach “Polskiej czerwonej ksiêgi zwierz¹t”. Z kolei na powierzchni Klon znajduje
164