17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Mazowsze
7,1 km 2 i w przewa¿aj¹cej czêœci nale¿y do gminy Mordy, a tylko jej zachodni fragment
le¿y w granicach gmin Sucho¿ebry i Siedlce. W s¹siedztwie powierzchni
znajduj¹ siê wsie: Czepielin, Czepielin-Folwark, Kolonia Stok Ruski, Wólka Leœna
i Kolonia Golice.
Granicê powierzchni wyznacza styk ³¹k z otaczaj¹cymi polami lub niewielkimi
kêpami borów. Wschodni skraj powierzchni przylega do drogi Czepielin Folwark –
Kolonia Stok Ruski, a skraj zachodni graniczy z szos¹ Siedlce – Korczew. Odleg³oœæ
pomiêdzy skrajnymi brzegami powierzchni (w kierunku wschód-zachód) wynosi
4,8 km, szerokoœæ zaœ – 1,8 km.
Zachodnia czêœæ powierzchni zajmuje terasê zalewow¹ rzeki Liwiec, czêœæ wschodnia
po³o¿ona jest po obu stronach dop³ywu Liwca, zamienionego w szeroki rów
melioracyjny p³yn¹cy od miasta Mordy. Terasa zalewowa w granicach badanej
powierzchni znajduje siê na wysokoœci 146-150 m n.p.m., przeciêtnie od 2 do 4 m
poni¿ej otaczaj¹cych terenów terasy akumulacyjnej (nadzalewowej), zajêtej obecnie
przez typowy krajobraz rolniczy, zdominowany przez uprawy ziemniaków, ¿yta
i niewielkie sady.
Przewa¿aj¹c¹ czêœæ powierzchni II rzêdu zajmuj¹ potencjalne siedliska olsów
Carici elongatae-Alnetum, a wzd³u¿ koryta Liwca – siedliska ³êgów olchowo-jesionowych
Circaeo-Alnetum [Matuszkiewicz 1981].
Obecnie przewa¿aj¹c¹ czêœæ powierzchni próbnej zajmuj¹ ³¹ki koœne, znacz¹cy jest
te¿ udzia³ ³ozowisk, a niewielki – pastwisk i ³êgów olchowo-jesionowych, najmniejszy
zaœ – p³atów trzciny (Phragmites australis). Dominowa³y typowe ³¹ki œwie¿e
zespo³u Arrhenatheretum elatoris. W lokalnych obni¿eniach terenu ³¹ki te przechodzi³y
w ³¹ki wilgotne rzêdu Molinietalia, g³ównie nale¿¹ce do zespo³u Cirsietum rivularis.
W pobli¿u ³ozowisk wystêpowa³y ³¹ki zio³oroœlowe ze zwi¹zku Filipendulo-Petosition
[wg prof. Z. G³owackiego, mat. niepub.]. £ozowiska wytworzy³y siê g³ównie wzd³u¿
rowów melioracyjnych oraz na zarastaj¹cych torfiankach.
Czêœæ zachodnia omawianej powierzchni, po³o¿ona bli¿ej Liwca, jest bardziej
wilgotna ni¿ jej wschodni fragment. Proces wtórnego zabagnienia, bardzo zaawansowany
po wyp³yceniu i prawie ca³kowitym zaroœniêciu rowów melioracyjnych
w latach siedemdziesi¹tych i osiemdziesi¹tych, zosta³ zahamowany w roku 1987,
kiedy pog³êbiono najwiêksze kana³y, zw³aszcza w czêœci zachodniej. Wp³yw tego
zabiegu na awifaunê lêgow¹ omówiono dalej szczegó³owo. Pomimo d³ugotrwa³ych
opadów w marcu i kwietniu 1994 r., wody zalewowe ust¹pi³y ju¿ w pierwszej po³owie
kwietnia, a w po³owie maja przewa¿aj¹ca czêœæ ³¹k by³a sucha. Woda stagnowa³a
tylko w najg³êbszych torfiankach i lokalnych obni¿eniach, zw³aszcza w s¹siedztwie
Liwca. Kolejn¹ charakterystyczn¹ cech¹ sezonu w 1994 r. by³o opóŸnienie sianokosów,
których szczyt przypad³ na po³owê czerwca, tj. oko³o 2 tygodnie póŸniej ni¿
w latach przeciêtnych.
Terasa zalewowa ca³ego biegu Liwca by³a obiektem badañ prowadzonych
w latach 1982 i 1984-1985 [Rzêpa³a 1985]. W cytowanej pracy przedstawiono wyniki
badañ iloœciowych awifauny lêgowej, przeprowadzonych na powierzchniach
próbnych I i II rzêdu. Powierzchnia II rzêdu badana w roku 1982 obejmowa³a obszar
12,2 km 2 , rozci¹gaj¹cy siê od miejscowoœci Mordy do wsi Kolonia Golice. Wschodnia
czêœæ tej powierzchni ró¿ni³a siê tak znacznie od czêœci zachodniej, ¿e do powtórnych
badañ w roku 1994 wybrano tylko fragment zachodni, wielkoœci 7,1 km 2 . Na terenie
197