17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Pojezierze Mazurskie
wysokich, turzyce niskie z du¿ym udzia³em mchów i bobrka trójlistkowego, szuwar
trzcinowy ponadto ³ozowiska, brzeziny i zadrzewienia olchowe. W okolicach Ma³gi
torfowiska opasuj¹ oko³o 90 ha powierzchniê dawnych pól wsi Ma³ga, dziœ bêd¹cych
popoligonowymi nieu¿ytkami. Na pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych tereny te zosta³y
na dobre skolonizowane przez bobry, które natychmiast zaczê³y naprawiaæ skutki
melioracji. Dziêki dzia³alnoœci bobrów (Castor fiber) czêœæ torfowisk zosta³a ponownie
silnie uwodniona, w tym po³o¿one na zachód od Ma³gi przyleœne torfowisko zasilane
wodami Ÿródliskowymi, gdzie powsta³ zalew licz¹cy oko³o 20 ha powierzchni. Du¿e
walory faunistyczne, przede wszystkim ornitologiczne zadecydowa³y o utworzeniu
tu rezerwatu Ma³ga, w sk³ad kórego wchodz¹ torfowiska o ³¹cznej powierzchni
147 ha.
Jagarzewo. Powierzchnia badawcza Jagarzewo po³o¿ona jest na zachodnim skraju
mezoregionu Równina Mazurska, na terenie gminy Janowo, w woj. olsztyñskim.
Badany obszar (powierzchnia II rzêdu) usytuowany jest miêdzy miejscowoœciami
Jagarzewo i Wichrowiec oraz nieistniej¹cymi wsiami Retkowo i Ulesie, a jego wielkoœæ
wynosi oko³o 750 ha. Tylko oko³o 25% kontrolowanej powierzchni stanowi¹
uprawne, doœæ wilgotne ³¹ki poprzecinane rowami i szpalerami wierzb i olch, resztê
stanowi centralna czêœæ by³ego poligonu Muszaki. S¹ to rozleg³e, silnie osuszone
torfowiska niskie, tworz¹ce mozaikê turzycowisk, ³ozowisk, brzezin, olchowych
i brzozowych szpalerów i przede wszystkim du¿ych po³aci azotolubnych chwastów
– pokrzywy (Urtica dioica) i lnicy pospolitej (Linaria vulgaris), które dobrze siê czuj¹
na murszej¹cej glebie torfowej. Z pocz¹tkiem lat osiemdziesi¹tych przeprowadzono
tu prace melioracyjne, w wyniku których zdewastowano wielki kompleks torfowisk
niskich. Dziœ po 10 latach od czasu wykonania nieszczêsnych melioracji, w wyniku
czêœciowego zatamowania odp³ywu w rowach bocznych w wyniku dzia³alnoœci
bobrów (Castor fiber), na czêœci tego obszaru rozpocz¹³ siê ponownie powolny proces
zabagnienia. Zatrzymana przez bobry woda zaczyna powoli podtapiaæ tereny
przylegaj¹ce do g³ównego cieku odprowadzaj¹cego wodê.
Teren ten chrakteryzuje specyficzny krajobraz, gdzie obszary podmok³e granicz¹
z suchymi, kserotermicznymi nieu¿ytkami. Jest to okolica odludna, a do niedawna ze
wzglêdu na istniej¹cy tu poligon wojskowy jej penetracja przez ludzi by³a bardzo
ograniczona. Pomimo niekorzystnych przekszta³ceñ œrodowiska zachowa³o siê tu
nadal wiele rzadkich i gin¹cych gatunków, zarówno krêgowców, jak i zwierz¹t
bezkrêgowych.
Staœwiñskie £¹ki. Powierzchnia ta po³o¿ona jest we wschodniej czêœci mezoregionu
Kraina Wielkich Jezior Mazurskich. Badany obszar, licz¹cy oko³o 630 ha
powierzchni, le¿y na terenie gmin Wydminy i czêœciowo Mi³ki, w woj. suwalskim.
Jest to rozleg³a niecka otoczona wyniesionymi polami, w przesz³oœci wype³nia³o j¹
p³ytkie jezioro Staœwin [Toeppen 1870]. Prace zwi¹zane z osuszeniem jeziora
rozpoczêto ju¿ w 1825 r. Ukoñczono je w 1836 r., a jeszcze w 1845 r. przy pog³êbianiu
i czyszczeniu Kana³u Staœwiñskiego, odprowadzaj¹cego wodê do po³o¿onego ni¿ej
jeziora Wojnowo, pracowa³o 300-400 robotników [Toeppen 1870]. W okresie
póŸniejszym, w wyniku ró¿nych kolei losu, teren ten ponownie ulega³ zabagnieniu
i przywracany by³ rolnictwu. W ci¹gu ostatnich dziesiêcioleci z obszaru Staœwiñskich
£¹k tylko skutecznie odprowadzano wodê, nie dbaj¹c o uprawê ³¹k, które coraz
silniej ulega³y zachwaszczeniu.
153