17PTAKI LAK I MOKRADEL POLSKI.pdf

Fundacja IUCN Poland
wicz, A. Jackowski, mat. niepubl.]. Uzyskane wyniki wskazuj¹ na wielkie znaczenie
tego obszaru dla zimuj¹cych ptaków drapie¿nych.
Pierwsz¹ próbê ogólnej inwentaryzacji ptaków lêgowych podjêto w latach
1990-1991. Obszar objêty wówczas badaniami by³ wiêkszy ni¿ w 1995 r. (rys. 2.5)
dlatego uzyskane wyniki nie s¹ w pe³ni porównywalne.
Próbê skomentowania zmian w awifaunie, które zasz³y w ostatnich latach, mo¿na
odnieœæ do siewkowych (Charadriiformes). Zaniechanie gospodarki ³¹karskiej wp³ynê³o
na zanik lêgowisk czajek (Vanellus vanellus) i rycyków (Limosa limosa), które
drastycznie zmniejszy³y swoj¹ liczebnoœæ, oraz na nieco wolniejszy spadek liczebnoœci
kulika wielkiego (Numenius arquata). Zabagnienie ³¹k oraz pojawienie siê fragmentów
szuwarów korzystnie wp³ynê³o na liczebnoœæ kszyka (Gallinago gallinago), derkacza
(Crex crex), kropiatki (Porzana porzana) i ¿urawia (Grus grus). Wszystkie te gatunki
wymagaj¹ stosunkowo wysokiego stanu wody i ponosz¹ ogromne straty w lêgach
w razie opadniêcia poziomu wody przed uzyskaniem lotnoœci przez pisklêta. Obecne
warunki siedliskowe wydaj¹ siê sprzyjaæ równie¿: krzy¿ówce (Anas platyrhynchos),
cyrance (A. querquedula), b³otniakowi stawowemu (Circus aeruginosus), brzêczce
(Locustella luscinioides), œwierszczakowi (L. naevia) i potrzosowi (Emberiza schoeniclus).
2.6.4. Zagro¿enie i ochrona wartoœci ornitologicznej terenu badañ
Zagro¿eniem dla ornitofauny ³¹k nad jeziorem D¹bie jest:
zaniechanie prowadzenia gospodarki ³¹karskiej;
powstanie nieu¿ytków, z którymi wi¹¿e siê szybko postêpuj¹ca sukcesja trzciny
i wierzby wypieraj¹cej zbiorowiska ³¹kowe;
zamiana ³¹k na grunty orne;
wypalanie traw i trzcinowisk wczesn¹ wiosn¹;
praca przepompowni i œluz powoduj¹ca niekorzystne dla awifauny zmiany
stosunków wodnych;
zlokalizowane w kilku miejscach dzikie wysypiska œmieci.
Na badanym terenie od kilku lat zaniechano prowadzenia dzia³alnoœci rolniczej.
Warunki ekonomiczne spowodowa³y likwidacjê du¿ych gospodarstw rolnych zajmuj¹cych
siê produkcj¹ zielonek i suszu z traw. Prowadzenie gospodarki ³¹karskiej
pozwala³o na utrzymanie niewielkich odrostów traw, utrzymanie stabilnych stosunków
wodnych przy stosunkowo wysokim poziomie wód gruntowych oraz hamowa³o
postêp sukcesji. W ostatnich kilku latach wiosn¹ badane ³¹ki s¹ silnie zalewane
i pe³ni¹ rolê zbiornika retencyjnego. Utrzymanie bardzo wysokiego stanu wód by³oby
bardzo korzystne dla niektórych gatunków ptaków, np. kropiatki (Porzana porzana),
¿urawia (Grus grus), kszyka (Gallinago gallinago) i kaczki (Anatidae), ale na skutek
dzia³alnoœci k³usowników woda jest regularnie wypompowywana, co powoduje
straty w lêgach tych ptaków, siêgaj¹ce nawet 100%.
Coraz wiêkszym zagro¿eniem wartoœci przyrodniczej, a zw³aszcza ornitologicznej
omawianego terenu jest wypalanie traw i trzcin w okresie wczesnowiosennym, nie
skoszony suchy podrost powoduje b³yskawiczne rozprzestrzenianie siê po¿aru na
ogromnych przestrzeniach, stanowi¹c zagro¿enie nie tylko dla ³¹k i torfowisk, ale
tak¿e dla okolicznych lasów.
Równie¿ powa¿nym zagro¿eniem jest powstawanie nielegalnych wysypisk œmieci
oraz przypadki odprowadzania œcieków na teren badanych ³¹k.
50