—Kurmanji Kurdish— A Reference Grammar with Selected Readings

stran û çîrokên xwe ji hevalên xwe yê çerkez, ermen, yunan û tirk re dibêje,
bi wî temenê xwe yê biçûk kultura xwe bi wan dide naskirin, bal û meyla
wan dikişîne ser kultur û zimanê xwe. 1
READINGS
Celadet di xortaniya xwe de hewesa xwe berdide ser eskeriyê, dixwaze di
dibistaneke eskerî de bibe xwedî rutbe û nîşanan û di ordiya Osmanî de
têkeve cepheyan. Celadetê ku wê paşê xwe bi hemû hêza xwe ve biavêje
meydana kultur û ziman û bibe humanîstekî bêhempa, ji bo çi eskerî bala wî
dikişîne û ji bo çi ew dixwaze têkeve dibistana herbiyê, dê u bawî bi xwe jî
pê nizanin. Heta tê gotin ku ev biryara wî bêî dilê dê û bavê wî bûye. Lê wî
biryara xwe dabû, wî ê bixwenda. Wî biryara xwe bi cih anî, kete dibistana
herbiyê, dibistana xwe bi serfirazî qedand û bû zabitekî jîr û jêhatî. Celadetê
Zabit di dema şerê cîhanê ê yekemîn de, di ordiya Osmanî de dikeve cephê
û ji sînorên Tirkiya îro bi dûr dikeve, dihere Qefqasyayê û li Baku û Tebrîzê
dimîne. Lê ordiya wan zêde li ber rûsan xwe nagire û ew împeratoriya ku ji
Qefqasyayê bigire heta welatên Balkan bi sedsalan hukumdarî kiribu, hêdî
hêdî ji hev de dikeve, ordiyên wê cih bi cih dişikên û ew împaratoriya ku bi
sedsalan jiyana xwe domandibû, êdî dimire. Hem împeratoriya Osmaniyan
dimire, hem jî tu nemabû ku Tirkiyeya îro jî ji navê rabûya. Lê di bin
serokatiya Mustefa Kemal û bi alîkarî û piştgiriya kurdan, şerê bi gotina
tirkan “xelasiyê” tê dayin u welat ji bin destê bi gotina tirkan “dagirkeran”
derdikeve, piştî kongreyên Erzerom û Sîwasê bingehê Cumhûriyeta îro tête
avêtin û ew roj ev roj e îdeolojiya avakirê cumhûriyetê Mustefa Kemal “Kemalizm”
dibe mîna vîrusekê û dikeve laş û mêjiyên bawermendê vê îdeolojiyê.
Digel ku ev heftê sal in di ser avakirina Cumhûriyetê re derbas bûye
jî, hê ji vê nexweşiya han re tu derman nehatiye dîtin, serê bijîşk û opera-
1
sedsalî f centennial; nîsan f April; yanî i.e.; mizgîn f good news; lawik baby
boy; çê-bûn to be born; nûçe f news; kêfxweş happy; dilşa glad; li hemberî toward;
çerkez Circassian; gur powerful; nevî grandson; bêhay ji unaware of; sirgun exile;
zehmetî f trouble; bêxeber ji oblivious to; esmer dark-skinned; xwînşêrîn delightful;
biaqil intelligent; qedirgir estimable; giranî f gravity; dil fireh kirin to delight;
xwende literate; dinyadîtî experienced; law son; çeleng handsome; Stenbol f Istanbul;
çerx f circle; asîmîlasyon f assimilation; asîmîle assimilated; kultur culture;
stran f song; çîrok f story; xwenas self-aware; kevnebajar m ancient city; medeniyet
f civilization; dengbêj singer; stranbêj professional singer; jîr talented; hest f
feeling; hîs f emotion; naverok f contents; çerkez Circassian; ermen Armenian;
yunan Greek; temen m age; bal û meyl (f) kişandin to draw the attention.
121