—Kurmanji Kurdish— A Reference Grammar with Selected Readings

Heke mirov ev herdu tişt danîne ber hev dibîne ko tiştên
ko pê dizane, li gore tiştên ko pê nizane, gelek hindik
e. —Fontnêl 1
READINGS
Nayê bîra min kengî min xwe naskir, lê xweş tê bîra min xew nediket çavên
min, heya diya min çîrokek ji min re negota. Bi riya çîrokan ez hogîrî odê
bûm. Ev oda ku bi şev kesên mezin bi gurdarî kirina stiran û çîrokan şevbêrkên
xwe tê de dibuhurandin. 2
Lê mixabin rûniştina li wir ji me zarokan re qedexe bû. Dîsa jî her û her
me hewlê dida derbas bin hundirê odê. Û her car xulamê axê bi guhên me
digirt, em diqewirandin. Lê ku dihat û Xwedê li hev tanî, bi fen û fîtan em
derbasî hundir dibûn. Ciyên me ji şûna şekalan bûn. Lê dema em diman ji
derveyî odê (ew jî gelekî pir bûn) em radipelikîn penceran, da ku em çîrok û
çivanokan bibihîzin. Le camê nedihişt deng bê me. Loma ji rûhê me, qasî
ku ji xulamê axê diçû, hewqas jî ji camê diçû. 3
Di vir de, divê ez rastiyê bêjim; heger em deynin ber carên heval û hogirê
xwe, ez gelekî kêm caran li ber pencerê dimam. Ji ber ku bavê min qedrê wî
li gund hebû yek carna ji min re dihiştin ku ez şevbêrkê li nav mezinan
bikim. Tevî ku di odê de ez di nav şekalan de û nêzîkî ciyê xulam rûdiniştim
jî her û her ez kêfxweş bûm. Li gor vê bextiyariya min çiqasî heval û
hogirên min ji min diqehirîn. Û çavên wan bar ne dibûn!… Lê min ev tişt di
ber guhên xwe re ber dida û xwe di cîhana çîrok û destana de ji bîr dikir. 4
Heger mezin bi ode bûn, em zarok ne kêmî wan bûn. Oda me garsîna
1 li gore in comparison with; Fontnêl Bernard le Bouyer de Fontenelle (1657–
1757), French mathematician.
2 heya (= heta) … ne until; dê (const. diya) mother; bi riya in the view of;
gurdarî kirin to pay rapt attention; stiran f song; şevbêrkên xwe buhurandin to
spend one’s evenings.
3 mixabin unfortunately; qedexe ji…re forbidden to; her û her always; hewl (f)
dan to make an effort; xulam manservant; axa (obl axê) agha, chieftain; bi guh
girtin to grab by the ears; qewirandin to drag away; bi fen u fîtan by hook or
crook; şekal f shoe; derve outside; ra-pelikîn to creep; pencere f window; da ku in
order that; çivanok f fairytale; bibihîzin = bibihîsin; cam f glass; rûh m spirit; qasî
ku as much as; hewqas that much.
4
qed(i)r m power; tevî ku although; hogir friend; qehirîn ji to get angry with;
çavên wan bar ne dibûn ‘they couldn’t stand to see it’; cîhan f world; destan tale.
139