—Kurmanji Kurdish— A Reference Grammar with Selected Readings

di derheqa armanca kovarê de wilo dibêje: “Hawar dengê zanînê ye. Zanîn
xwe nasîn e. Xwe nasîn ji me re rêya felat û xweşiyê vedike. Her kesê ko
xwe nas dike, dikare xwe bide nas kirin. Hawara me berê her tiştî heyîna
zimanê me dê bide nas kirin. Lewma ko ziman şerta heyînê a pêşîn e.” 1
READINGS
Ew wî zimanê ku li ber mirinê ye jîndar dike, dixe warê nivîsandinê û bi
wê yekê şerta heyîna kurdan a pêşî diyar dike. 2
Ji bo ku kovara wî di çarçoveyeke teng de nemîne, nebe malê grûp, partî,
an jî bi tenê îdeologiyekê, lê belê ew bibe malê hemû kurdan, dengê hemû
kurdan, ew dîsan di pêşgotina hejmara pêşî ya Hawarê de weha dibêje:
“Hawar ji niha û pê ve bi her tiştê ko kurdanî û kurdîtî pê bendewar e, dê
mijûl dibe. Tinê siyaset jê dûr e, xwe naêxe siyasetê. Hawarê siyaset ji
civatên welatî re hiştiye. Bi siyasetê bila ew mijûl dibin. Em jî di warê
ziman, hiner û sinhetê de dê bixebitin.” 3
Û ew li ser ya xwe dimîne. Ew mîna ronakbîrekî kurd, bi her tiştê ku
hemû kurdan eleqeder dike ve mijûl dibe, lê xwe tenê bi nêrînekê, an jî bi
îdeolojiyekê ve girê nade, heta dawiya jiyana xwe, ew Kurdistanî dimîne.
Lê ez bawer dikim gava ew dibêje ku ew ê bi siyasetê ve mijûl nebe, ne ku
ew ji rastiya Kurdistanê direve, hebe tune be, ew naxwaze xwe bi rêxistinekê
ve girê bide. Ger wî bi hemû awayî destê xwe ji siyasetê bikişanda,
wî ê hewcedariya ku ew nameyeke dirêj ji Mustefa Kemal Atatürk re bişîne,
nedîta. Erê, ew di sala 1933’an de, yanî piştî weşandina kovara xwe bi
salekê û piştî avakirina Cumhûriyeta Tirkiyê bi deh salan di bin navê “Ji
Reîsî Cumhûrê Tirkiyê Xazî Mustefa Kemal Paşa re Nameyeke Vekirî”
nameyeke dirêj dişîne. Ew wê nameya xwe bi munasebeta bîranîna deh-
1 bêhawe unparalleled; meydan f field; liberxwedan = berxwedan; karbidest
authority; nifş generation; nasnav f culture; ferheng f dictionary; nexşe f map;
cîhan f world; maliştin (mal) to rub out; alfabe f alphabet; durust kirin to make;
têkûz kirin to arrange; nivîskî written; gulan f May; armanc f aim; heyîn f existence;
şert f condition; a = ya.
2 li ber on the verge of; jîndar kirin to revivify; war m arena; diyar kirin to
make clear.
3
çarçove f framework; pêşgotin f preface; ji niha û pê ve from now on; kurdanî f
Kurdishness; kurdîtî f Kurdishness; bendewar bi connected to; tinê (= tenê) only;
êxistin (êx) = xistin; civat f social group; bila…dibin ‘it’s all right if they are’;
hiner m art; sinhet f craft.
125