—Kurmanji Kurdish— A Reference Grammar with Selected Readings

KURMANJI KURDISH
saliya Cumhûriyetê û efûya giştî, ku Cumhûriyetê soz dabû, dişîne. Celadet
Beg di vê nameya xwe ya dirêj de, ku paşê mîna pirtûkekê çap dibe, bi ilmî
rexneyan li Mustefa Kemal digire û wan ji bo sozdayina wan derewîn
derdixîne. Herweha ew di nameya xwe de li ser kurdan, li ser nasyonalîzma
tirkan radiweste û bi metodên lîngiwîstik mînakan ji zimanê kurdî dide. Ew
di wir de dide xuya kirin, ku kurd ne tirk in û ew xwediyên kultureke cihê,
zimanekî cihê û miletekî cihê ne. 1
Em vegerin ser Hawarê. Dema ku Celadet Beg dest bi weşandina Hawarê
û belavkirina alfabeya xwe dike, hejmara kurdên xwende kêm e, çi bigire
tune ye. Lê, çend xortên din ên serwextî, ku ew jî ji ber gelek sedeman mecbûr
mabûn, ku welatê xwe terk bikin û koçî binxetê bikin, digihên Celadet
Beg û bi alîkarî û teşwîqên Celadet ew dibin xwediyên navên mîna Qedrîcan,
Nûredîn Zaza, Osman Sebrî, Cegerxwîn…
Gava min di hevpeyvîneke bi Osman Sebrê re, pirsa ku wî “kengî dest bi
nivîsandinê kiriye” kiribû, wî gotibû ku wî bi xêra Celadet Beg dest bi nivîsandina
kurdî kiribû û ku ne ji Celadet Beg bûya, wî nizanîbû ku zimanê
kurdî zimanê nivîsandinê ye an na. Herweha Nûredînê xort jî deyndarê
Celadet Bedir-Xan e. Tê gotin ku her tim Celadet Beg Nûredînê xort dipesinand
û ji bo teşwîqkirina nivîsandinê ew beramberî Anton Çexov dikir. 2
Çexov bi xwe jî di dema xwe de xort dipesinandin, ew teşwîqî nivîsandinê
dikirin û gelek caran bi wan dida zanîn ku ew ê bi nivîsandina berdewam
bibin nivîskarên mezin û navdar. Mirov wê nefsbiçûkahî û ruhiyeta
teşwîqê di Celadet Bedir-Xan de jî xweş dibîne. Ji bilî navên mîn Qedrîcan,
Osman Sebrî, Nûredîn Zaza û Cegerxwîn; ger zarokekî, şivanekî an jî
xwendevanekî jê re nameyek bişanda, wî tavilê ew name di Hawarê de di-
1 eleqeder kirin to concern; Kurdistanî Kurdistanian, proponent of a united
Kurdistan; rêxistin f organization; hewcedarî f necessity, need; reîsî cumhûrê president
of the republic; xazî ghazi; munasebet f occasion; bîranîn f remembrance;
efûya giştî general amnesty; soz dan to promise; rexne f criticism; sozdayin f promise;
derewîn false; der-xistin to take to task; mînak m example; cihê different,
separate; milet m nation.
2
serwext knowledgeable; hevpeyvîn f conversation; pirs (f) kirin to ask a question;
bi xêra thanks to; ne ji … bûya were it not for; deyndar indebted; her tim
always; pesinandin to praise; teşwîqkirin f encouragement; beramberî … kirin to
compare to; Anton Çexov Anton Chekhov.
126