osebis umetesoba, rogorc Cvens mier SekrebilieTnografiuli masalebidan irkveva, raionul centrebSi(bolnisi, dmanisi, gardabani, marneuli, TeTriwyaro,walka) cxovrobdnen. soflebi dRes osebisgandaclilia.2008 wlis seqtemberSi eTnografiul eqspediciaSiyofnisas, Cven movinaxuleT TeTriwyarosramdenime sofeli, maT Soris sof. WivWavi, sadacekomigranti svanebi cxovroben. rogorc maTgangavigeT, 1986-1987 ww. maTi soflis mimdebare xevisgaRma, sof. zemo axalSenSi osebis 25 ojaxi, sof.ifnarSi ki _ 30 ojaxi cxovrobda. qeleSbi xabulianisTqmiT, ~rusma mefem ~perestroika” rom daiwyo (gulisxmobsm. gorbaCovs _ g. C.), Tan `zviadistoba” romdaiwyo, osebi q. cxinvalSi da Crd. oseTis q. orjonikiZeSigadasaxldnen. zemo axalSenSi osebis saxlebidaSlilia, sof. ifnarSi _ gayiduli. aq aWarelTa 3ojaxi Casaxlda, aqve cxovrobs erTi qarTveli(megreli) qali _ osis nacolari da sxva qarTvelebi.mTavrobam osebis kuTvnili miwebi gagviyo Cven (e. i.WivWavel svanebs) da sof. samRereTSi mcxovrebaWarlebs _ `es mxare Tqven, es _ Tqveno” da CvenvamuSavebT am miwebs. dava ar yofila da arc iqneba.yvelaferi normaluradaa” (Ciqovani, 2008 _ 2010).mosaxleobis 2002 wlis aRweris SedegebismixedviT, TeTriwyaros r-is WivWavis Temis sof. zemoaxalSenSi mosaxleoba aRar aris (Sesabamis grafaSiCawerilia _ 0), xolo sof. ifnarSi _ qarTvelebis 18ojaxia miTiTebuli (saqarTvelos mosaxleobis, II,2003: 210).Cveni masalebis mixedviT, osTa sxva soflebidanacmravali osia migrirebuli CrdiloeT oseTSi.2008-2010 ww. qvemo qarTlis raionuli centrebidanacgasaxlda mravali osuri ojaxi. q. bolnisSimcxovrebi qarTvelebis informaciiT, ~qalaqSimravlad cxovrobdnen osebi. umetesoba q. orjoni-kiZeSi wavida. Cveni xalxic (anu, qarTvelebi _ g. C.)bevrs aSavebda. zurab qarqusaSvili gulnatkeni iyo,~Cemma klaselebmac ki scemes mamaCemio”. ~bolnisidanundodaT osebis gayra. aq osuri soflebi ar yofila,q. bolnisSi ki bevri osuri ojaxi iyo. axlac ariandarCenilebi da is zurabi Camodis naTesavebTan;TeTriwyaros r-Si osebi kidec daayaCaRes _ saqonelsarTmevdnen. axla siwynarea, aravis ar erCian” (Ciqovani,2008 _ 2010).amrigad, mosaxleobis 2002 wlis aRweris monacemebiqvemo qarTlSi mosaxle osebis Sesaxeb 2009-2010 ww. koreqtirebas moiTxovs.qurTebi. qvemo qarTlSi mcire raodenobiTmosaxleoben iezidebi (qurTebi). qurTebi (TviTwodebaqurdi, kurmanji) wina aziis uZvelesi xalxia;cxovroben iranSi, TurqeTSi, eraySi, siriaSi _ maTsacxovrebel teritorias ewodeba qurTistani. maTiena ganekuTvneba iranuli enebis dasavlur Stos.aRmsareblobiT ZiriTadad sunitebi arian, mcirenawili _ Siitebi, iezidebi, ali-ilahebi da sxva.rogorc cnobilia, 1514 w. qurTistani gainawilesiranma da TurqeTma; pirveli msoflio omis (1914-1918 ww.), Semdeg gaiyo 4 saxelmwifos (TurqeTi, irani,erayi, siria) Soris.1918 w. 3 martis brest-litovskis sazavo xelSekrulebiTmcire aziis aRmosavleTSi ruseTis yvelamonapovari TurqeTs gadaeca. am ukanasknelis teritoriazemcxovrebi im qurTebis devna daiwyo, romlebicruseTs uWerdnen mxars. ltolvili qurTebis Ziri-Tadma nawilma saqarTvelos moaSura (eTnosebi 2008:162-165). swored am periods, XIX s-is pirvel meoTxeds,ukavSireben qarTveli mecnierebi qurTebis saqarTveloSidamkvidrebas (jaoSvili, 1984: 234). Tumca,calkeuli qurTuli tomebis warmomadgenlebisgamoCenas saqarTveloSi, kerZod, mesxeTSi, XVIsaukuneSic hqonia adgili. XIX s-is 80-ani wlebis68 69
meore naxevarSi Tbilisis guberniis axalqalaqis,axalcixisa da borCalos mazrebSi 3000 qurTi,quTaisis guberniaSi _ aWaraSi _ 839 cxovrobda.qurTebis umetesi nawili damkvidrda TbilisSida Caeba komunalur meurneobaSi. isini cxovrobenagreTve kaxeTSi (TelavSi), aWaraSi. Sromoben savaWroda komunalur warmoebaSi; mravali qurTi ewafebaganaTlebas da moRvaweobs samecniero da kulturulsferoSi (eTnosebi, 2008; jaoSvili, 1984; 234).qurTebis religia ezidizmia, romelic maTiTviTmyofadobis SenarCunebaSi gadamwyvet rolsTamaSobs. magram sirTule imaSia, rom saqarTvelosqurTul mosaxleobasa da inteligenciaSi dRemdever Camoyalibda saerTo azri imis Sesaxeb, Tu rogormoixsenion eziduri religiis mimdevari qurTebi _qurTebad Tu iezidebad. am sakiTxze grZeldebamsjeloba. amis Sedegia is, rom mosaxleobis aRwerissxvadasxva etapze gansxvavebul formulirebebsvxvdebiT; isini xan qurTebad arian moxseniebulni,xan _ iezidebad. 1926 wlis mosaxleobis aRwerismixedviT qurTebi da iezidebi cal-calke, erTamne-Tisgan gamijnulad aRiricxebodnen _ sul 10217qurTi da 22652 iezidi cxovrobda saqarTveloSi.1939 w. aRweris Semdeg iezidebi qurTebTan erTadaRiricxebodnen da maTi raodenoba udrida 1939 w. _12 915, 1959 w. _ 16 212 qurTi, 1970 w. _ 20 690, 1979 w. _25 688, 1989 w _ 33 331 qurTi. 2002 wlis mosaxleobisaRwerisas iezidTa tradiciebis centris `nazibunis”moTxovniT qurTebi calkea aRricxuli, iezidebi _calke. pirvelTa raodenoba saqarTveloSi udris2514, iezidebisa _ 18329 suls (saqarTvelos mosaxleobis2002, I, 2003, gv. 110; saqarTvelos mosaxleobis,2004, 56; eTnosebi, 2008, 172).rogorc zemoT aRiniSna, qurTebi XIX s-is 80-iani wlebis bolos cxovrobdnen qvemo qarTlSic(borCalos mazra).XX saukunis I meoTxedidan moyolebuli isiniaRiricxebian, magram calkeuli kuTxeebis mixedviTar aris dazustebuli monacemebi.saqarTvelos mosaxleobis 2002 w. aRweris SedegebisadmimiZRvnil cnobarSi (2003 w. t. I) raionebismixedviT monacemebi (cxrili 20) aseTia: qvemoqarTlis erovnebaTa mixedviT gardabnis r-nSi _ 162iezidi cxovrobs, marneulis r-nSi _ 6 iezidi, walkisr-nSi _ 2. rusTavSi _ 293 (dmanisis, bolnisisa daTeTriwyaros r-nebSi ar arian iezidebi).2003 w. amave cnobaris II tomSi qvemo qarTlisraionebis sofelTa siebia mocemuli. qvemo qarTlisarc erT sofelSi iezidebi ar arian miTiTebulni,qurTi ki _ mxolod TeTriwyaros sof. algeTSifigurirebs _ soflis mTeli mosaxleobidan (256kaci) 16% qurTia. amrigad, Tu saqmeSi Cauxedaviadamiani endo erT-erT cnobars, sruliad Seusabamomonacemebs miiRebs, miT umetes, rom raionebiscalkeuli punqtebis mosaxleobis ricxovnobis nawilSimxolod erovnebaTa procentuli raodenoba dacalkeul sofelTa mosaxleobis raodenobaa miTiTebuli.iqve, arc raionuli centrebis, arc sakrebuloTacentrebis mosaxleobis raodenoba calke ar arisdazustebuli.afxazebi, qistebi, boSebi. saqarTvelos mosaxleobis2002 wlis aRweris Sedegebis mixedviT, qvemoqarTlSi mcire raodenobiT mosaxleoben afxazebi.mTeli mosaxleobidan (497530) aq maTi ricxovnobaudris 183-s; aqedan, q. rusTavSi cxovrobs 44 afxazi,bolnisis r-nSi _ 35, gardabnis r-nSi _ 48, dmanisisr-nSi _ 9, marneulis r-nSi _ 29, TeTriwyaros r-nSi _16, walkis r-nSi _ 2; sofelTa siebSi maTze araferiamiTiTebuli. savaraudod, afxazebi, q. rusTavis garda,cxovroben raionul centrebSi.2002 wlis mosaxleobis aRweriT qvemo qarTlSifiqsirebulia 22 qisti: q. rusTavSi _ 15 kaci;70 71
- Page 8 and 9: aTaSorisi urTierTobaTa problemebi,
- Page 10: usafrTxoeba _ Tavdacvis regulirebis
- Page 14 and 15: 10. B a r t h F. Introduction//Ethn
- Page 16 and 17: mogvianebiT gaCnda istoriul-geograf
- Page 18 and 19: gaizoma yoveli administraciuli dana
- Page 20 and 21: lamaliTac dakanonebuli iyo am princ
- Page 22 and 23: 1986: 92, 106, 111, 144). mniSvnelo
- Page 24 and 25: Cans (saqarTvelos istoriis 1973: 22
- Page 26 and 27: somxebi. erT-erTi yvelaze Zveli da
- Page 28 and 29: somxebi araTu Tavis nebiT, Zaldatan
- Page 30 and 31: erzrumis safaSodan, kegis sanjayida
- Page 32 and 33: eTnologma lamara faSaevam kvlevis S
- Page 34 and 35: gasaxleba ruseTidan. maT Soris yvel
- Page 38 and 39: gardabnis r-nSi _ 6, marneulis r-nS
- Page 40 and 41: saTvis: wyaldidobam da mewyerma gam
- Page 42 and 43: useTisken ibrunes piri _ gamoTavisu
- Page 44 and 45: qvemo qarTlis toponimikazemoT araer
- Page 46 and 47: is oromaSenma~, meore SemTxvevaSi _
- Page 48 and 49: yof. demurlo _ xaxaljvaria;yof. asa
- Page 50 and 51: erovnebis warmomadgenlebi (rusebi,
- Page 52 and 53: gaswvriv da maSin Camosaxlda sofeli
- Page 54 and 55: adre moZiebuli masalebis gamoyenebi
- Page 56 and 57: dmanisis r-is mosaxleobis 74,4% aze
- Page 58 and 59: 39. C i q o v a n i g., 2008 _ 1010
- Page 60 and 61: aRweris SedegebiT dafiqsirda qveyni
- Page 62 and 63: lobis mamakaci, romelic afiSirebs q
- Page 64 and 65: uli empiriuli masala aCvenebs, sakv
- Page 66 and 67: adgan religia jgufTaSoris gadamwyve
- Page 68 and 69: laparakoben qarTulad (SeiZleba Cven
- Page 70 and 71: mwifoebSic xsenebuli koncefciebi po
- Page 72 and 73: kargi qarTuliT laparakobda da buneb
- Page 74 and 75: globaluri kulturuli elementebis gam
- Page 76 and 77: _ Cven sofelSi, marTalia, aravin ar
- Page 78 and 79: omelic gamogvxedavs iq wavalT. es a
- Page 80 and 81: ludis yidva SegviZlia, egec ar SeuZ
- Page 82 and 83: muslimTa nawili Tavis loialobas rel
- Page 84 and 85: gvirgvinianidan Tanamedrove sacxovr
- Page 86 and 87:
Semcirda leviratisa da sororatis Se
- Page 88 and 89:
tabiT) warmoadgens (mag. marneulis
- Page 90 and 91:
masalebi saqarTvelosa da kavkasiis
- Page 92 and 93:
aRsaniSnavia, rom regionSi svanebis
- Page 94 and 95:
1. dominanti kulturebi ubiZgebs umc
- Page 96 and 97:
ucxo mentalitetsa da kulturasTan Se
- Page 98 and 99:
am SemTxvevis Sesaxeb bolniseli inf
- Page 100 and 101:
gamoZieba daiwyo, magram sasamarTlo
- Page 102 and 103:
om dapirispireba, romelsac eTnikuri
- Page 104 and 105:
procesSi kulturebi Tavad gamoimuSav
- Page 106 and 107:
dineba kacs, aq darCenasac azri aqv
- Page 108 and 109:
iSviaTia. amdenad, azerbaijaneli um
- Page 110 and 111:
xasiaTdebian da, amdenad, isini rel
- Page 112 and 113:
adgan saqarTvelosTan xarT, TurqeTTa
- Page 114 and 115:
qmris, aramed, orives mxridan sanaT
- Page 116 and 117:
interpersonaluri urTierTobisaTvis Z
- Page 118 and 119:
da warwerebiT, xandaxan Robeebs saf
- Page 120 and 121:
ulad cxovreba, am formiT interkul-t
- Page 122 and 123:
eligiuri orientacia polieTnikursazo
- Page 124 and 125:
ebi, romlebic xSirad dakavSirebulia
- Page 126 and 127:
iqac Semogivardeba da iqave gamogWr
- Page 128 and 129:
eTnikuri da religiuri kursi, ris ga
- Page 130 and 131:
yofili muslimani (aWareli) da qrist
- Page 132 and 133:
moikides fexi. Tumca zogierT jgufSi
- Page 134 and 135:
yvelafers, rasac ieRova iTxovs Cemg
- Page 136 and 137:
om Tu keTili neba aris da gaazrebul
- Page 138 and 139:
14. j a n i a S v i l i lavrenti, q
- Page 140 and 141:
skolis administraciis momzadebaze m
- Page 142 and 143:
ganaTlebis realizaciisas (Gass, Sel
- Page 144 and 145:
kompetenturoba, maRali statusi da
- Page 146 and 147:
jgufebisagan fsiqologiuri, socialur
- Page 148 and 149:
mwifo enis aTvisebis EerT-erT mniSv
- Page 150 and 151:
Sereuli ojaxebis warmomadgenlebi, m
- Page 152 and 153:
13. Ст ефа н енко Г.Т.,
- Page 154 and 155:
socialuri erToba, sruliad gansxvave
- Page 156 and 157:
dabal xarisxs. eTnikuri jgufebi erT
- Page 158 and 159:
aranakleb mniSvnelovani da axalmosa
- Page 160 and 161:
Tvisebebi mogwonT yvelaze metad? b)
- Page 162 and 163:
unda aRiniSnos, rom urTierTobis six
- Page 164 and 165:
urTierTobaSi yoveldRiurobaSi ar gva
- Page 166 and 167:
ogorc savele masalis analizma gviCv
- Page 168 and 169:
om datovon”. “ena ar ician, ra
- Page 170 and 171:
“sxva” aris_svani. “is, rom s
- Page 172 and 173:
literatura:1. g o m e l a u r i m.,
- Page 174 and 175:
uwyobs xels. mozardebis eTnikuri id
- Page 176 and 177:
genlebi amaxvileben yuradRebas. maT
- Page 178 and 179:
ki Seewira. saflavis qvebis epitafi
- Page 180 and 181:
fokus jgufebSi muSaobisas “erovnu
- Page 182 and 183:
mis erT-erT yvelaze mniSvnelovan Se
- Page 184 and 185:
ormxrivi uaryofiTi stereoti pi _qse
- Page 186 and 187:
tendenciis _ samyaros `Tavisianebad
- Page 188 and 189:
gamonaTqvamebi: es Cveni qveyanaa;
- Page 190 and 191:
`mtris xati~ ayalibebs winaswar gan
- Page 192 and 193:
ganixilaven eTnikuri jgufebis arseb
- Page 194 and 195:
principebs, magram amas ara marto o
- Page 196 and 197:
mSvidobiani Tanaarsebobis magivrad
- Page 198 and 199:
karnaxobs erTi mxare, meore ki eqve
- Page 200 and 201:
aseTi suraTi miuTiTebs daxurul, nak
- Page 202 and 203:
interviu #1dmanisilia _ batono XX,
- Page 204 and 205:
Tqven ambobT, rom sul sxvadasxva xa
- Page 206 and 207:
espon. _ maSaveraSi ki.lia _ somxur
- Page 208 and 209:
interviu #2dmanisilia _ ar gaqvT su
- Page 210 and 211:
literatura:1. m e l i q i S v i l i
- Page 212 and 213:
xSiri iyo dapirispireba da konfliqt
- Page 214 and 215:
SeiZleba ufro kulturis daxurul tips
- Page 216 and 217:
ZiriTadi tipis sawarmo iyo: mevenax
- Page 218 and 219:
arxi saerTod ganadgurebulia. sof. s
- Page 220 and 221:
2. socialuri distanciis da informac
- Page 222 and 223:
macias eqvemdebareba tradiciuli sis
- Page 224 and 225:
interact frequently. There were and
- Page 226 and 227:
predestined to marginal status, eve
- Page 228 and 229:
4. Socio-economic factors play sign