Cuadernos de Historia Jerónimo Zurita, 31-32

El císter zaragozano en los siglos XIII y XIV
Vdlumus etiam ut omnes populatores veniant ad monasterium nostrum
duobus vicibus annuatim in tempore oportuno quando nos pro bo-/-no
videvimus, cum sua bestia ponderata de cibaria vel de rebus nostris.
Dabitis etiam decimam partem nobis de omnibus fructibus que in ortis
habueritis.
Sed hoc sciendum est, quod monachi de Rota retinent sibi ecclesiam,
molendinum et fur-/-num ad opus suum; et omnes qui voluerint ibi molere,
post nos molant ibi, donando nobis nostrum directum sicut est consuetudo
molendini; et de furno similiter eodem dicimus; hoc namque mandamus,
ut nullus sit ausus / facere molendinum in villa nostra nec furnum in domo
sua; quod si fecerit, molendinum et furnum destruemus, et super hoc LX a
solidos pro calonia nobis donabit; et si in alio furno panes suos coxerit
quinque solidos pectabit. /
/ Si quis ex populatoribus aliquid nobis de nostris directis furaverit et
in rey veritate probatus fuerit, de duodecim denariis usque ad quinque
solidos sine ulla misericordia furtum duppliciter nobis restaurabit, et insuper
XXX a solidos pro calohia nobis / donavit.
Concedimus etiam vobis illum vallem que dicitur Albayath in tali pacto.
ut quantum poteritis mittere in rigadivum detis nobis septimam partem
sicut de albare et decimas et primicias sicut superius dictum est.
Ad omnes populatores qui / ibi venerint dicimus, ut in omnibus locis
suis in quibus modo habitant ignem extinguant et maneant in Lagatha in
suis propriis personis cum uxoribus suis; quod si non fecerint, statim
recuperabimus nostram hereditatem. / Mandamus ut nullus sit ausus vendere,
inpignus mittere, nec dare suum quinnonem usque transactis tribus annis;
de cetero damus eis potestatem ut si aliquis ex eis magna necessitate coactus
fuerit, pos-/-sit vendere vel impignorare suum quinnonem vicino suo, salva
nostra dominatione et nostris directis.
Hoc namque prohibemus. ut nullus sit ausus vendere, in pignus mittere,
dare suam hereditatem ad nullum / hominem vel feminam infançionem nec
ad clericum nec ad ullum ordinem. Et qui vendiderit vel impignoraverit
vel donaverit sic faciat, ut caput masium suum non deficiat; et qui emerit
vel in pignore acceperit vel / datum ei fuerit sic faciat, ut caput masium
suum non deficiat; quod si aliter fecerit nichil ei valebit, quia nos eum
recipiemus nisi forte quod absit magna necessitas alicui acciderit scilicet
pro captivitate corporis / sui vel filiorum suorum aut uxorum suarum,
vel pro magna infirmitate aut paupertate; pro istis tribus causis si probate
nobis manifeste fuerint, histis talibus, damus licenciam vendendi impignorandi
cum consilio / nostro vicinis suis capud masium si voluerint, salva
nostra dominatione et nostris directis. Volumus ut nullus de populatoribus
sit ausus emere de hereditatibus infancionum nec de ullo ordine qui sunt
in Illa Gatha nisi prius / nobis indicatum fuerit; et si nos voluerimus et
potuerimus eas emere ememus; sin autem, damus vobis potestatem emendi
eas et ut habeatis franchas et liberas dando nobis deçimas et primicias.
Inhybemus etiam ut nemo / ex vestris sit ausus repugnare adversos nos
taliter ut tollat nobis nostros directos vel alium dominium adversum
nos facere qui sit contra hanc compositionem nostram sicut in hac carta
continetur et in aliis nostris cartis; quod / si quis fecerit credat se expoliatum
esse de nostra hereditate et nunquam amplius eam poterit recuperare.
Si quis monachum vel conversum percusserit aut contra eum evaginato
gladio insurrexerit, ad judicium episcopi erit et a judi-/-ce nostro
et a iuratis nostris secundum quod tales judicari debent iudicabitur. Omni­
CHJZ-31-32 299