Cuadernos de Historia Jerónimo Zurita, 31-32

El císter zaragozano en los siglos XIII y XIV
locorum absque impedimento aliquo mille solidos Iachensium pro expensis
suis cotidianis in omni vita sua dum modo religionem intraverat vel in
viduitate honeste vixerit sicut decet. Itam dimitto dompne Tote Artaldi
sorori mee centum solidos Iachensium annuatim in omnibus diebus vite
sue, quos assigno sibi in redditibus de Sastago. Item confirmo assignationem
illius perpetue helemosine centum decem solidos Iachensium quam
feci fratribus Minoribus ad procurandum ipsorum provinciale capitulum
secundum quod in instrumento per manum dompnum Iohannis Petri publici
notarii de Alcanicii plenius et expresius continetur. Dimitto autem et
dono Velasco filio meo et pro parte divisa sibi assigno castrum de Almedixar
et castrum de Alginia cum omnibus suis alcareis, iuribus et terminis,
et Villafrancam que est prope Cuellar in regno Valencie cum omnibus suis
terminis, iuribus et pertinenciis, ut habeat et possideat iure hereditario in
perpetuum post dies meos. Itam dimitto eidem quidquid iuris vel successionis
habeo vel habere debeo ratione avolorii vel quacumque alia ratione
in quocumque alio loco a predictis omnibus ut possit petere et agere loco
mei; et habeat et possideat libere et quiete pro parte sua quicquid inde
poterit obtinere. Et si forte, quod absit, Artaldus filius meus decesserit
sine prole legitima, omnia castra, villa et hereditates sibi superius assignate
devolvantur ad Velascum filium meum antedictum. Si vero e contrario
dompnus Velascus filius meus antequam habeat legitimos filios deceserit,
omnia bona sibi assignata superius ad dictum Artaldum integre devolvantur.
Quod si uterque ipsorum absque filiis legitimis decesserint succedat eis
in omnibus bonis eorum filius meus alius si fuerit aliquis masculus; sin
autem succedat eis maior filia mea que supervixerit, que non possit dictas
hereditates dimittere vel donare nisi uni tantum filiorum suorum si habuerit,
sub tali conditione, quod ille filius nomen retineat et arma gerat generis
nostri, ita quod vocetur Artaldus vel Velascus de Alagone. Et si forte maior
filia mea non habeat filios legitimos succedat sequens filia mea cum equale
antedicta conditione, et sic deinceps gradatim de una in alteram usque
ad ultimam filiarum mearum. Quod si forte omnes alii predicti filii mei et
filie preter Artaldum et Velascum quibus assignavi et dedi morabetinos tantum
pro parte divisa de bonis nostris non essent contenti, ista particione
seu divisione bonorum meorum quam feci superius inter eos et non acceptaverunt
eam, ita quod velint partem de inmobilibus hereditatibus meis et
dividere cum Artaldo et Velasco predictis, dimitto eis omnibus hereditatem
meam de Alloza quam dividant equis portionibus inter se, et hanc assigno
eis et dimitto pro parte divisa de omnibus bonis meis inmobilibus sive sedentibus,
ita quod non possitis dividere vel partem petere in aliis bonis meis.
De mobilibus vero do et assigno pro parte scilicet centum morabetinos.
Si vero contemti fuerint et acceptaverint predictam particionem, dentur
mobilibus illorum illi morabetinis qui sunt assignati eis superius et hereditas
de Alloza sit Artaldi filii mei maioris cum aliis bonis meis sibi superius
assignatis. Ad hec autem omnia fideliter et plenarie exequenda, eligo et
constituo manumissores seu spondalarios meos, venerabilem dominum episcopum
Cesaraugustanum absentem et fratrem Fernandum de Haones de
ordine Minorum dum vixerit, et post excessum eius custodem Cesaraugustanum
domus fratrum Minorum qui pro tempore fuerit, et dompnum Gundisalvum
Michaelis de Sancto Petro presentes, quibus comito negocium anime
mee et quibus dono plenum posse et hoc nostrum testamentum compleant,
prout hic a me invenerint ordinatum. Ut autem hoc melius possint
facere vel complere do eis plenum posse et pono in potestate et manu
CHJZ-31-32 375