Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

democratie de ontwikkeling van nog twee andere vormen
van cultuurpolitiek worden gesignaleerd. Hoewel weinigen
dat in die j aren vermoeden, komen deze verschillende richtingen
in de loop van de j aren dertig in toenemende mate tegenover
elkaar te staan. Het ene alternatief wordt zichtbaar in het
werk van de verschillende eigen vormingsinstituten, met name
het Instituut voor Arbeidersontwikkeling (ivao) en de
Arbeiders Jeugd Centrale (ajc). Het andere komt naar voren
in de aanpak van de Vereniging van Arbeiders Radio Amateurs,
die ook typerend is voor al die grotendeels met haar
verbonden culturele activiteiten die sociaal-democraten organiseren
in wijk en buurt.
In plaats van de inhoudelijke passiviteit die kenmerkend is
voor de gedachte van cultuurspreiding stelt het socialistisch
vormingsmodel juist een uitgesproken inhoudelijke activiteit
voorop. Die activiteit heeft het karakter van een ethisch reveil,
immers: ‘De grote massa zonder geestelijke leiders is stuurloos
overgegeven aan haar blinde, rovende en vernielende genotzucht.
Sensatie en bedwelming zijn de ellendige surrogaten
voor levensvreugde en verheffing boven het alledaagse.’2
Dit zijn de woorden van de onderwijzer Vorrink, de geestelijke
vader van ajc en ivao. Tegenover de klemtoon op politieke
en economische kwesties in het werk van partij en vakbeweging,
ziet Vorrink voor de jeugdbeweging de taak weggelegd
de arbeidersjeugd, die volgens hem ten onder dreigt te
gaan aan oppervlakkigheid en egoïsme, te verheffen tot een
nieuwe edele levensstijl gericht op hogere waarden. Hier
worden socialisme in het algemeen en cultuurpolitiek in het
bijzonder dus niet gezien als kwesties van herverdelen, maar
juist als een kwalitatieve zaak, een kwestie van onderscheiden:
het gaat om de vorming van een arbeiderselite van edele
karakters.
Vaag klinkt hier in de gemeenschapsgedachte nog de inspi­
ratie door van de oudere generatie van Polak en Wibaut, maar
dan toch sterk gedomineerd door Duitse voorbeelden: de
113