Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

More documents

Recommendations

Info

lingen en fracties inmiddels een ruime ervaring opgedaan; ze werden geacht zelfstandig hun besluit te kunnen nemen.43 Het aantal sociaal-democratische wethouders steeg dat jaar tot 126 in 108 gemeenten.44 ‘Nee, tenzij’ was veranderd in ‘ja, mits’: mits het belang van de partij niet in het gedrang kwam, dit ter beoordeling van de plaatselijke partijgenoten. Dat die beoordeling weldra grote problemen zou opleveren, zullen we nog zien. Mogelijkheden en grenzen Was na de invoering van het algemeen kiesrecht de rode wethouder in grote delen van het land een min o f meer normale verschijning geworden, dat betekende niet dat de sd ap daardoor als vanzelf ‘verburgerlijkte’ o f naar rechts schoof. O njuist is in elk geval de suggestie dat het ‘bijna uitsluitend re presentanten van de rechtervleugel’ waren die op het terrein van de gemeentepolitiek acte de présence gaven45—tenzij men de bereidheid om lid van een gemeenteraad te worden en zich te verdiepen in wat daar speelt, op zichzelf al ‘rechts’ vindt. Arie Heijkoop, Eltjo Rugge, Agnes de Vries-Bruins, Franc van der Goes, Ben Sajet, Henk Sneevliet, enzovoort enzovoort... ‘rechts’? Niet alleen zij zelf zouden het met verbazing hebben vernomen. Heijkoop was een van de ‘revolutionairen’ van november 1918. Kort daarop wethouder geworden te Rotterdam, hield hij de ‘burgerlijken’ uitdagend voor dat hij ook op deze post partijman bleef en niets wenste te verloochenen. Toen in 1920 een politieke staking op touw werd gezet tegen de ‘anti-revo- lutie-wet’, lieten SDAP-wethouders als A. de Zeeuw (eveneens Rotterdam), S.R. de Miranda en Wibaut (Amsterdam) hun solidariteit met de stakers zwaarder wegen dan het oordeel der burgerlijke tegenstanders. O ok in Den Haag, waar de latere partijleiders J.W. Albarda en W. Drees de eerste rode wethouders waren, stelde de sd ap zich hard op als principiële 33
zaken zoals grondpolitiek en erfpacht op het spel stonden.46 De geschiedenis van de gemeentepolitiek in de drie grote steden — om ons even hiertoe te beperken — laat zien dat de SDAP-wethouders zeker niet onder alle omstandigheden aan hun zetels kleefden. Er werden harde politieke conflicten uitgevochten, het kwam meer dan eens tot crises en ‘wethouder- loze tijdperken’. Deelname aan de dagelijkse besturen van de gemeenten was geen doel op zichzelf noch een bewijs van ‘erbij te horen’; er moest iets substantieels tot stand gebracht kunnen worden in het belang van de arbeidersklasse. Dat criterium gold in 1914, het bleef gelden in 1919 en ook in de jaren twintig. Het terrein waarop de resultaten van de sociaal-democratische gemeentepolitiek niet alleen spectaculair maar ook duurzaam waren, was dat van de volkshuisvesting. Immers: verbeterde arbeidsvoorwaarden van gemeentewerklieden kun je weer verslechteren, verkleinde schoolklassen kun je weer vergroten, maar een goed gebouwde arbeiderswoning blijft staan; in elk geval een poos. Rugge (Groningen), Heij- koop — ‘Arie Beton’ — (Rotterdam), Wibaut en De Miranda (Amsterdam), S.R Baart (Delft), M.A.Reinalda (Haarlem) en anderen waren op dit terrein actief. Vooruitgang werd echter ook geboekt op andere terreinen, zoals onderwijs en volksontwikkeling, volksgezondheid (denk aan de tuberculosebestrijding, de zuigelingen- en bejaardenzorg). Zonder daarom hun heilig ideaal af te zweren, wilden de sociaal-democraten ‘de kapitalistische maatschappij voor de arbeiders zo bewoonbaar mogelijk maken’.47 Dat zij in dit opzicht iets konden bereiken kwam niet in de laatste plaats doordat voor een aantal maatregelen langzamerhand ook in andere politieke partijen steun kon worden verworven. Vanouds gol den de vrijzinnig-democraten als de meest voor de hand liggende bondgenoten; inmiddels waren ook katholieken en antirevolutionairen respectievelijk ‘democratische’ elementen in deze stromingen voor samenwerking te porren. Door getals 34
Page 1 and 2: Socialisme en gemeenten: het commun
Page 3 and 4: H et negende jaarboek voor het demo
Page 5 and 6: Het negende jaarboek voor het democ
Page 7 and 8: Inleiding
Page 9 and 10: element uit de sociaal-democratisch
Page 11 and 12: toekomstbeeld was in feite al in de
Page 13 and 14: Het jaarboek bevat verder een besch
Page 15 and 16: JOS PERRY Aanpakken wat mogelijk is
Page 17 and 18: ‘die arbeiders horen bij ons’,
Page 19 and 20: de lokale overheden. Wat de sd ap t
Page 21 and 22: sterk spreekt tot de massa der arbe
Page 23 and 24: Geen wonder dat de sd ap in de prak
Page 25 and 26: te brengen, die Wibaut en met hem d
Page 27 and 28: zij dus allen voldoende garanties z
Page 29 and 30: wekkend als men de totale sterkte v
Page 31: vorm ings-politiek in socialistisch
Page 35 and 36: van wat socialisten oorspronkelijk
Page 37 and 38: van de norm afweek, werden aparte c
Page 39 and 40: was niet helemaal ongegrond. In het
Page 41 and 42: Twee maanden later echter, in janua
Page 43 and 44: ‘catastrophe-politiek’—hij do
Page 45 and 46: woordigers van Amsterdam, de partij
Page 47 and 48: dan ooit. Inzet voor de partij was
Page 49 and 50: van 1939—de laatste waaraan de sd
Page 51 and 52: waren haar oprichters, op hun weg n
Page 53 and 54: i8—De door mij gecursiveerde woor
Page 55 and 56: ★ integratie. Een biografische st
Page 57 and 58: 85—Tekst circulaire ‘De samenst
Page 59 and 60: ging in het machtsvacuüm voorzien
Page 61 and 62: het landelijke programma van dat ja
Page 63 and 64: meentelijk programma van 1946 tot d
Page 65 and 66: gelederen. Met name de toename van
Page 67 and 68: 111 Dejaren vijftig en zestig: de b
Page 69 and 70: Als hoofdarchitect bij de afdeling
Page 71 and 72: evorderen. Daartoe werd de wijkgeda
Page 73 and 74: was nog geen aarzelen bij,’ zou t
Page 75 and 76: Enschede (Wesselerbrink), Groningen
Page 77 and 78: munistische vertegenwoordigingen wo
Page 79 and 80: geen plaats was ingeruimd voor de b
Page 81 and 82: ook van de lokale conflicten in de
Page 83 and 84:
voortzetting van het overloopbeleid
Page 85 and 86:
lingsmodel, waarvan de uitkomst nie
Page 87 and 88:
evorderlijk voor het onafhankelijk
Page 89 and 90:
Van ruimtelijke planning vernam men
Page 91 and 92:
links in de dagelijkse besturen de
Page 93 and 94:
In 1978 ontdooien de verhoudingen.
Page 95 and 96:
Innovaties Was het in eerste instan
Page 97 and 98:
schappelijke organisaties, de overh
Page 99 and 100:
lijven, maar de omstandigheden ware
Page 101 and 102:
uitengesloten als gevolg van werklo
Page 103 and 104:
ió—‘Gemeentelijke democratie
Page 105 and 106:
IDO WEIJERS Van ons en voor iederee
Page 107 and 108:
die een korte periode van dynamiek
Page 109 and 110:
Drie modellen van cultuurpolitiek
Page 111 and 112:
lijn van Wibaut wordt door Boekman
Page 113 and 114:
Wandervogel en de Sozialistische Ar
Page 115 and 116:
massacultuur: zij brengt nationaal
Page 117 and 118:
de massa ‘die denkt met het hart
Page 119 and 120:
de Bachvereniging, die door cultive
Page 121 and 122:
andere omroepverenigingen komt een
Page 123 and 124:
a f’ de dienst uitmaken, maar het
Page 125 and 126:
Buskes voert hij bij voorbeeld een
Page 127 and 128:
De satire van ‘Zo is het’ betek
Page 129 and 130:
7—Zie J.Bank, Opkomst en ondergan
Page 131 and 132:
Profiel
Page 133 and 134:
In de tweede periode, die zich uits
Page 135 and 136:
politieke richting van zijn partij
Page 137 and 138:
praktisch van geenerlei beteekenis
Page 139 and 140:
klassenstrijd tot socialistische me
Page 141 and 142:
gie’, en zijn eis dat het sociali
Page 143 and 144:
Banning’ als een ‘drijver’, d
Page 145 and 146:
mee. Zij dachten daarbij te staan o
Page 147 and 148:
wordt ook hier nauw gelieerd aan he
Page 149 and 150:
schrijft Vorrink, geestelijk en pol
Page 151 and 152:
halve collaboratie hij echter al in
Page 153 and 154:
de macht en het daaruit voortvloeie
Page 155 and 156:
vermogen om innerlijk recht te doen
Page 157 and 158:
sociologie en psychologie, en zeker
Page 159 and 160:
grond komt, en dat een moderne demo
Page 161 and 162:
7— O ok in vergelijking met het i
Page 163 and 164:
den ‘als historiese en zedelijke
Page 165 and 166:
menleving als oplichterij, De Arbei
Page 167 and 168:
41—Het Vrije Volk, 21-2-1953. Zie
Page 169 and 170:
Personenregister Personalia auteurs
Page 171 and 172:
Ees teren, van: 69 v, n 1 Enzensber
Page 173 and 174:
Spelberg, E.J.: 122 Spiekman, Hendr
show all

Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?