Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

links in de dagelijkse besturen de macht aan zich. Het laat zich
raden dat dit een bittere pil betekende voor christen-demo-
craten en liberalen, die jarenlang van de colleges deel hadden
uitgemaakt en nu tot de oppositie waren gedwongen. Een rol
die zij overigens niet eens wensten te aanvaarden, omdat naar
hun staatsrechtelijk oordeel een regering-oppositieverhou-
ding niet paste bij het lokaal en provinciaal bestuur.
Wat bracht de PvdA in een aantal (belangrijke) gemeenten
ertoe om af te zien van de gefaseerde aanpak bij de politisering
van het bestuur om terstond door te stoten naar een gepolariseerd
meerderheidsmodel? In de landelijke adviezen
was zo’n model immers pas van toepassing verklaard als sprake
was van fundamentele programmatische verschillen. Dat
aan deze voorwaarde zou zijn voldaan is in genoemde ge­
meenten niet o f nauwelijks aangetoond. Doorgaans was de
praktijk dat liberalen en christen-democraten voor een voldongen
feit werden gesteld, onderhandeld werd er niet met
hen.
Diverse factoren hebben deze gang van zaken in de hand
gewerkt. Begeerte naar een situatie waarin men alleen de
lakens kon uitdelen in het dagelijks bestuur, om zo het
programma maximaal te kunnen uitvoeren, was daarbij ongetwijfeld
niet de minst belangrijke. Nu in landelijke adviezen
de theoretische rechtvaardiging was geboden, werd het voor
wethouders in spe verleidelijk om de lokale situatie voor ‘gepolariseerd’
te verklaren.
Maar er was meer. De landelijke adviezen waren, hoe even­
wichtig op zichzelf ook, onvoldoende toegesneden op de
praktijkervaring, dat programvergelijking niet het enige is dat
telt. Net zo belangrijk is de personele samenstelling van het
college dat het programma moet gaan uitvoeren. De PvdA
verkeerde in veel gemeenten in de positie om belangrijke be-
leidsvernieuwingen in het collegeprogramma opgenomen te
krijgen. Waarom dan, zo vroeg zij zich af, wethouders van
c d a o f v v d in het college opgenomen als mag worden aan­
92