Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

More documents

Recommendations

Info

dat sociaal-democraten destijds geboren opposanten waren; dat niet meebesturen, maar opdoeken hun diepste verlangen was—wie kon zich dat nog voorstellen? Niet Ed. Polak, die in een terugblik opmerkte dat de SDAP-raadsleden ‘aanvankelijk hun aandacht wat veel aan het propagandistische deel van hun taak’ wijdden. O ok niet W. Drees, die meende dat Wibauts aanvankelijke verzet tegen aanvaarding van wethouderszetels vanuit een minderheidspositie ‘tegen zijn diepere wezen in’ ging. Evenmin J. van Tilburg, die maar moeilijk kon begrijpen dat een andere SDAP-wethouder, de ‘bedachtzame en nuchtere’ Johan Brautigam, in 1918 ‘een ogenblik in een revolutie geloofde.’96 Mensen vergeten gemakkelijk wat niet meer in hun kraam te pas komt. Toch was de stemming nog geen tien jaar vóór het tijdstip waarop mijn verhaal eindigt, geheel anders geweest. De economische crisis scheen aanvankelijk in de hele arbeidersbeweging een radicalisering teweeg te brengen. Het jaar 1932 bracht behalve een zeer omvangrijke stakingsactivi- teit, een scheuring in de sd ap en de oprichting van de osp; de communistische beweging groeide fors, en niet alleen onder de gewone leden maar ook onder het kader van de sociaal- democratie zagen we een tendens, de wethouderszetels op te geven en buitenparlementaire actie te gaan voeren. Maar de bereidheid tot actievoeren verminderde snel. De osp werd geen succes. En in de sd ap zelf kreeg de parlementaire tendens weer de overhand — nu echter in een nieuwe vorm. In een tempo dat de leiders zelf soms onthutste, verwisselde de partij van plunje. In 1939 was van de sd ap uit 1894 weinig meer te bespeuren. Welke rol speelde de bemoeiing van de partij met de gemeentepolitiek in deze gedaanteverwisseling? Heeft de gemeentepolitiek de partij als geheel steeds verder naar rechts geduwd? Het lijkt niet waarschijnlijk. Zó links, marxistisch en revo lutionair was zij ook in haar vroege jaren al niet. In elk geval 5i
waren haar oprichters, op hun weg naar de sociale revolutie, niet wars van ‘het veroveren van een deel der staatsmacht’ en meenden zij ‘dat in het parlement wel degelijk wat verkregen kan worden’, hoe voorlopig dat ook zou zijn.97 Juist het ontstaan van de partij uit het verzet tegen de ‘negatieve’ tendens om parlementaire organen volkomen links te laten liggen, heeft op haar geschiedenis van meet af aan een stempel ge drukt. Er was in dat opzicht een grote mate van continuïteit. Daar komt bij dat gemeentepolitiek en landelijke politiek volstrekt geen gescheiden werelden waren. Ik wees er al op dat veel SDAP’ers op beide terreinen tegelijk actief waren. Natuurlijk beïnvloedden de twee sferen elkaar. Wie de gemeentepolitiek de ‘algemene’ politiek naar rechts ziet duwen, zal zeker ook het omgekeerde moeten erkennen: de algemene politiek dreef de gemeentepolitiek naar rechts. Omdat de sd ap in de landspolitiek als regeringspartner geaccepteerd wilde worden, kregen haar gemeenteraadsleden het consigne, op hun terrein alvast te laten zien dat socialisten goede democraten en loyale coalitiepartners konden zijn. Dit motief, in juni 1932 al hoorbaar in Albarda’s afwijzing van gemeentelijk verzet tegen regeringsbesluiten die op een Kamermeerderheid stoelden, werd vanaf 1935 met zoveel woorden uitgesproken. Aanvankelijk vooral opgevat als propagandamiddel, vanaf 1914 daarnaast steeds belangrijker geworden als terrein van hervormingsarbeid, werd de gemeentepolitiek voor de sociaal-democratie in de jaren dertig ten slotte vóór alles tot symbool van democratische rijpheid. Noten 1— G.W.B.Borrie, ‘De gemeentepolitiek van de s d a p ’, in: So cialisme en democratie38 (1981), p.366-372; p.372. 2—G.W.B.Borrie, F.M. Wibaut, mens en magistraat. Ontstaan en ontwikkeling der socialistische gemeentepolitiek. Amsterdam/Assen 1968; T.Jansen/J. Rogier, Kunstbeleid in Amsterdam 52
Page 1 and 2: Socialisme en gemeenten: het commun
Page 3 and 4: H et negende jaarboek voor het demo
Page 5 and 6: Het negende jaarboek voor het democ
Page 7 and 8: Inleiding
Page 9 and 10: element uit de sociaal-democratisch
Page 11 and 12: toekomstbeeld was in feite al in de
Page 13 and 14: Het jaarboek bevat verder een besch
Page 15 and 16: JOS PERRY Aanpakken wat mogelijk is
Page 17 and 18: ‘die arbeiders horen bij ons’,
Page 19 and 20: de lokale overheden. Wat de sd ap t
Page 21 and 22: sterk spreekt tot de massa der arbe
Page 23 and 24: Geen wonder dat de sd ap in de prak
Page 25 and 26: te brengen, die Wibaut en met hem d
Page 27 and 28: zij dus allen voldoende garanties z
Page 29 and 30: wekkend als men de totale sterkte v
Page 31 and 32: vorm ings-politiek in socialistisch
Page 33 and 34: zaken zoals grondpolitiek en erfpac
Page 35 and 36: van wat socialisten oorspronkelijk
Page 37 and 38: van de norm afweek, werden aparte c
Page 39 and 40: was niet helemaal ongegrond. In het
Page 41 and 42: Twee maanden later echter, in janua
Page 43 and 44: ‘catastrophe-politiek’—hij do
Page 45 and 46: woordigers van Amsterdam, de partij
Page 47 and 48: dan ooit. Inzet voor de partij was
Page 49: van 1939—de laatste waaraan de sd
Page 53 and 54: i8—De door mij gecursiveerde woor
Page 55 and 56: ★ integratie. Een biografische st
Page 57 and 58: 85—Tekst circulaire ‘De samenst
Page 59 and 60: ging in het machtsvacuüm voorzien
Page 61 and 62: het landelijke programma van dat ja
Page 63 and 64: meentelijk programma van 1946 tot d
Page 65 and 66: gelederen. Met name de toename van
Page 67 and 68: 111 Dejaren vijftig en zestig: de b
Page 69 and 70: Als hoofdarchitect bij de afdeling
Page 71 and 72: evorderen. Daartoe werd de wijkgeda
Page 73 and 74: was nog geen aarzelen bij,’ zou t
Page 75 and 76: Enschede (Wesselerbrink), Groningen
Page 77 and 78: munistische vertegenwoordigingen wo
Page 79 and 80: geen plaats was ingeruimd voor de b
Page 81 and 82: ook van de lokale conflicten in de
Page 83 and 84: voortzetting van het overloopbeleid
Page 85 and 86: lingsmodel, waarvan de uitkomst nie
Page 87 and 88: evorderlijk voor het onafhankelijk
Page 89 and 90: Van ruimtelijke planning vernam men
Page 91 and 92: links in de dagelijkse besturen de
Page 93 and 94: In 1978 ontdooien de verhoudingen.
Page 95 and 96: Innovaties Was het in eerste instan
Page 97 and 98: schappelijke organisaties, de overh
Page 99 and 100: lijven, maar de omstandigheden ware
Page 101 and 102:
uitengesloten als gevolg van werklo
Page 103 and 104:
ió—‘Gemeentelijke democratie
Page 105 and 106:
IDO WEIJERS Van ons en voor iederee
Page 107 and 108:
die een korte periode van dynamiek
Page 109 and 110:
Drie modellen van cultuurpolitiek
Page 111 and 112:
lijn van Wibaut wordt door Boekman
Page 113 and 114:
Wandervogel en de Sozialistische Ar
Page 115 and 116:
massacultuur: zij brengt nationaal
Page 117 and 118:
de massa ‘die denkt met het hart
Page 119 and 120:
de Bachvereniging, die door cultive
Page 121 and 122:
andere omroepverenigingen komt een
Page 123 and 124:
a f’ de dienst uitmaken, maar het
Page 125 and 126:
Buskes voert hij bij voorbeeld een
Page 127 and 128:
De satire van ‘Zo is het’ betek
Page 129 and 130:
7—Zie J.Bank, Opkomst en ondergan
Page 131 and 132:
Profiel
Page 133 and 134:
In de tweede periode, die zich uits
Page 135 and 136:
politieke richting van zijn partij
Page 137 and 138:
praktisch van geenerlei beteekenis
Page 139 and 140:
klassenstrijd tot socialistische me
Page 141 and 142:
gie’, en zijn eis dat het sociali
Page 143 and 144:
Banning’ als een ‘drijver’, d
Page 145 and 146:
mee. Zij dachten daarbij te staan o
Page 147 and 148:
wordt ook hier nauw gelieerd aan he
Page 149 and 150:
schrijft Vorrink, geestelijk en pol
Page 151 and 152:
halve collaboratie hij echter al in
Page 153 and 154:
de macht en het daaruit voortvloeie
Page 155 and 156:
vermogen om innerlijk recht te doen
Page 157 and 158:
sociologie en psychologie, en zeker
Page 159 and 160:
grond komt, en dat een moderne demo
Page 161 and 162:
7— O ok in vergelijking met het i
Page 163 and 164:
den ‘als historiese en zedelijke
Page 165 and 166:
menleving als oplichterij, De Arbei
Page 167 and 168:
41—Het Vrije Volk, 21-2-1953. Zie
Page 169 and 170:
Personenregister Personalia auteurs
Page 171 and 172:
Ees teren, van: 69 v, n 1 Enzensber
Page 173 and 174:
Spelberg, E.J.: 122 Spiekman, Hendr
show all

Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?