Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

de Bachvereniging, die door cultivering van het werk van
Bach, geconcentreerd rond het ritueel van de Matthäus Passion,
naar een massief beleden en georkestreerd moment van
collectieve stichting en bezinning zocht. ‘Bach’ betekent voor
Van der Leeuw precies de harmonieuze vereniging van het
Schone en het Heilige, die in de moderne tijd verloren is
gegaan.
Van der Leeuw ziet zijn verantwoordelijkheid op het gebied
van de cultuur dan ook in de eerste plaats als een strijd
tegen het vulgaire en het populaire: ‘Het moet in het Nederland
van de nieuwe gezindheid niet meer kunnen voorkomen,
dat een kind op straat niets fatsoenlijks te zingen heeft o f dat
de jongens en meisjes die dansen willen, niets anders kennen
dan de nieuwste negerproducten.’" Het cultuurbeleid in het
algemeen en het omroepbeleid in het bijzonder vereisen dan
ook vergaande overheidsbemoeienis: ‘Het is van belang dat de
omroepers zuiver Nederlands spreken. Het is van nog groter
belang, dat ons volk niet in de vulgariteit van een bonte trein
behoeft te worden vervoerd. Pret hoort thuis in de radio, lol
niet.’12
Tussen deze zorg van de vernieuwers en het werk van de
herrezen rode omroepvereniging ligt een wereld van verschil.
Vara-veteraan Sluyser tekent die laatste sfeer haarscherp als hij
een ouwe taainagel uit de ‘handgranatentijd’ van de beweging
opvoert: ‘Ik vind dat een arbeider recht heeft op een schone
boezeroen, een kruimige aardappel en van tijd tot tijd een fat­
soenlijk verzetje en zo een radioding kan de moeite waard
zijn.’13 Tegenover de sfeer van verfijnde ethische bezinning
en esthetisch conservatisme van Doorbraak-socialisten als
Van der Leeuw, cultiveert de Vara in de jaren veertig en vijftig
een sfeer van nuchter realisme en eenvoudig vermaak, waarbij
zij zich volledig vereenzelvigt met het bestaande zuilenbestel.
Zij is de grootste organisatie in de Nederlandse omroep geworden
en ziet haar toekomst in de eerste plaats als handha­
ving van de verworven positie. Deze twee elementen — een
120