Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

More documents

Recommendations

Info

lensector: gemeentelijke winkels, gemeentelijke bakkerijen, groenten- en aardappelteelt voor gemeenterekening. Natuurlijk, er moest tactisch worden geopereerd; dat hield echter niet in: zoveel mogelijk wethouderszetels in de wacht slepen, maar vooral: zo optreden dat geen scheiding kan worden gecreëerd tussen de partij en haar aanhang. Voor pressie van burgerlijke zijde om de revolutie af te zweren mocht niet worden geweken. De striktheid waarmee het partijbestuur zijn eigen regels toepaste liep nogal uiteen. De indruk ontstond dat het met de betreffende congresresolutie ‘over het algemeen niet ernstig genomen wordt’ —bij voorbeeld in gemeenten als Rotterdam en Den Haag, twee van de vele waar wethouderszetels werden aanvaard. Daarentegen werd de sociaal-democratie in het katholieke zuiden in ronde bewoordingen duidelijk gemaakt wat haar taak was: ‘de scherpst mogelijke oppositie voeren’, zo heette het in een brief aan de Bossche partijgenoten. O fschoon deze zich keurig hielden aan de eis van een urgentieprogram, gaf het partijbestuur er de voorkeur aan ‘dat er onzerzijds niet gewethouderd wordt’.33 Men zou immers gedoemd zijn aan de leiband van de katholieke meerderheid te lopen? Hier was geen sprake meer van ‘nee, tenzij’; het was nee-zonder-meer. Breda kreeg hetzelfde consigne. Zelfs voor Maastricht, met zijn negen SDAP-raadsleden het sterkste bolwerk in het zuiden, adviseerde het partijbestuur zonder meer te weigeren. Van het opstellen van een urgentieprogram, al was het maar om de weigering te kunnen legitimeren, werd niet gerept. Overigens waren ook in deze afdeling zelf de weerstanden tegen meebesturen nog sterk.34 In geheel Noord-Brabant en Limburg — samen goed voor ruim drie honderd gemeenten (circa 30 procent van het totaal) —bleven de sociaal-democraten buiten de colleges van b & w . Ten slotte bleken in 73 gemeenten in totaal 89 wethouders zetels door SDAP’ers te zijn aanvaard: een aantal dat ruim vier maal zo groot was als vóór de verkiezingen, maar niet indruk 29
wekkend als men de totale sterkte van de sdAP in de gemeenteraden in aanmerking neemt. Toch was menigeen bezorgd over de gevolgen voor de partij. Kwam het er niet op neer dat zij de burgerlijke partijen een handje hielp bij het in stand houden van het kapitalisme — o f in elk geval die schijn wekte?35 Met name Troelstra liet zich bij herhaling uiterst negatief uit over sociaal-democratische wethouders; het liefst zou hij sommigen ‘van hun zetels trappen’. Hij sprak van ‘krachtsverspilling aan bourgeoisie-onderonsjes’, alles ten koste van ‘het groote socialistische werk’, te weten de propaganda.36 Op het congres in maart 1921 plaatste hij opnieuw ‘de groote idealen van het socialisme’ tegenover de praktische gemeentepolitiek37 —alsof de partijgenoten die op laatstgenoemd terrein werkten niet evenzeer die grote idealen trachtten te verwezenlijken. Als Wibaut en consorten niet ervan overtuigd waren geweest dat hun gemeentebedrijven een geweldige propaganda voor het socialisme konden vormen, zouden zij er nooit aan zijn begonnen. Troelstra vertolkte overigens ongetwijfeld een gevoelen dat in de partij wijd verbreid was en oogstte dan ook ‘daverend applaus’. Maar hoe principieel was zijn weerstand tegen het ‘wethouderen’? Het antwoord moet luiden: even weinig principieel als, au fond, zijn afkeer van socialistische ministersze- tels. Natuurlijk kon het bekleden van ambten en functies in organen van de burgerlijke maatschappij leiden tot verloedering, baantjesjagerij, vervreemding van de partij (dat gold trouwens ook voor het lidmaatschap van de Kamer). Maar aangezien Troelstra voor zover bekend nooit neigingen heeft vertoond moties over het opgeven van wethouderszetels te ondersteunen, kan men zijn tamelijk ongerichte uitvallen moeilijk anders kwalificeren dan als onorganisatorisch optreden; spelen op het klavier van het revolutionaire sentiment zonder daar werkelijk consequenties aan te willen verbinden. Partijvoorzitter Vliegen en opper-wethouder Wibaut lieten hem maar begaan. Troelstra was een van de weinige vooraan 30
Page 1 and 2: Socialisme en gemeenten: het commun
Page 3 and 4: H et negende jaarboek voor het demo
Page 5 and 6: Het negende jaarboek voor het democ
Page 7 and 8: Inleiding
Page 9 and 10: element uit de sociaal-democratisch
Page 11 and 12: toekomstbeeld was in feite al in de
Page 13 and 14: Het jaarboek bevat verder een besch
Page 15 and 16: JOS PERRY Aanpakken wat mogelijk is
Page 17 and 18: ‘die arbeiders horen bij ons’,
Page 19 and 20: de lokale overheden. Wat de sd ap t
Page 21 and 22: sterk spreekt tot de massa der arbe
Page 23 and 24: Geen wonder dat de sd ap in de prak
Page 25 and 26: te brengen, die Wibaut en met hem d
Page 27: zij dus allen voldoende garanties z
Page 31 and 32: vorm ings-politiek in socialistisch
Page 33 and 34: zaken zoals grondpolitiek en erfpac
Page 35 and 36: van wat socialisten oorspronkelijk
Page 37 and 38: van de norm afweek, werden aparte c
Page 39 and 40: was niet helemaal ongegrond. In het
Page 41 and 42: Twee maanden later echter, in janua
Page 43 and 44: ‘catastrophe-politiek’—hij do
Page 45 and 46: woordigers van Amsterdam, de partij
Page 47 and 48: dan ooit. Inzet voor de partij was
Page 49 and 50: van 1939—de laatste waaraan de sd
Page 51 and 52: waren haar oprichters, op hun weg n
Page 53 and 54: i8—De door mij gecursiveerde woor
Page 55 and 56: ★ integratie. Een biografische st
Page 57 and 58: 85—Tekst circulaire ‘De samenst
Page 59 and 60: ging in het machtsvacuüm voorzien
Page 61 and 62: het landelijke programma van dat ja
Page 63 and 64: meentelijk programma van 1946 tot d
Page 65 and 66: gelederen. Met name de toename van
Page 67 and 68: 111 Dejaren vijftig en zestig: de b
Page 69 and 70: Als hoofdarchitect bij de afdeling
Page 71 and 72: evorderen. Daartoe werd de wijkgeda
Page 73 and 74: was nog geen aarzelen bij,’ zou t
Page 75 and 76: Enschede (Wesselerbrink), Groningen
Page 77 and 78: munistische vertegenwoordigingen wo
Page 79 and 80:
geen plaats was ingeruimd voor de b
Page 81 and 82:
ook van de lokale conflicten in de
Page 83 and 84:
voortzetting van het overloopbeleid
Page 85 and 86:
lingsmodel, waarvan de uitkomst nie
Page 87 and 88:
evorderlijk voor het onafhankelijk
Page 89 and 90:
Van ruimtelijke planning vernam men
Page 91 and 92:
links in de dagelijkse besturen de
Page 93 and 94:
In 1978 ontdooien de verhoudingen.
Page 95 and 96:
Innovaties Was het in eerste instan
Page 97 and 98:
schappelijke organisaties, de overh
Page 99 and 100:
lijven, maar de omstandigheden ware
Page 101 and 102:
uitengesloten als gevolg van werklo
Page 103 and 104:
ió—‘Gemeentelijke democratie
Page 105 and 106:
IDO WEIJERS Van ons en voor iederee
Page 107 and 108:
die een korte periode van dynamiek
Page 109 and 110:
Drie modellen van cultuurpolitiek
Page 111 and 112:
lijn van Wibaut wordt door Boekman
Page 113 and 114:
Wandervogel en de Sozialistische Ar
Page 115 and 116:
massacultuur: zij brengt nationaal
Page 117 and 118:
de massa ‘die denkt met het hart
Page 119 and 120:
de Bachvereniging, die door cultive
Page 121 and 122:
andere omroepverenigingen komt een
Page 123 and 124:
a f’ de dienst uitmaken, maar het
Page 125 and 126:
Buskes voert hij bij voorbeeld een
Page 127 and 128:
De satire van ‘Zo is het’ betek
Page 129 and 130:
7—Zie J.Bank, Opkomst en ondergan
Page 131 and 132:
Profiel
Page 133 and 134:
In de tweede periode, die zich uits
Page 135 and 136:
politieke richting van zijn partij
Page 137 and 138:
praktisch van geenerlei beteekenis
Page 139 and 140:
klassenstrijd tot socialistische me
Page 141 and 142:
gie’, en zijn eis dat het sociali
Page 143 and 144:
Banning’ als een ‘drijver’, d
Page 145 and 146:
mee. Zij dachten daarbij te staan o
Page 147 and 148:
wordt ook hier nauw gelieerd aan he
Page 149 and 150:
schrijft Vorrink, geestelijk en pol
Page 151 and 152:
halve collaboratie hij echter al in
Page 153 and 154:
de macht en het daaruit voortvloeie
Page 155 and 156:
vermogen om innerlijk recht te doen
Page 157 and 158:
sociologie en psychologie, en zeker
Page 159 and 160:
grond komt, en dat een moderne demo
Page 161 and 162:
7— O ok in vergelijking met het i
Page 163 and 164:
den ‘als historiese en zedelijke
Page 165 and 166:
menleving als oplichterij, De Arbei
Page 167 and 168:
41—Het Vrije Volk, 21-2-1953. Zie
Page 169 and 170:
Personenregister Personalia auteurs
Page 171 and 172:
Ees teren, van: 69 v, n 1 Enzensber
Page 173 and 174:
Spelberg, E.J.: 122 Spiekman, Hendr
show all

Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?